SCAMPER Tekniğinin Akademik Başarıya Etkisi: İnsanlar, Yerler ve Çevreler Öğrenme Alanı Örneği
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2025393927Anahtar Kelimeler:
SCAMPER Tekniği- Sosyal Bilgiler- İnsanlar- Yerler ve ÇevrelerÖzet
Bu araştırma, 6. sınıf sosyal bilgiler dersi kapsamında yer alan “İnsanlar, Yerler ve Çevreler” öğrenme alanının SCAMPER tekniği kullanılarak işlenmesinin, öğrencilerin akademik başarılarına etkisi ile öğrencilerin bu tekniğe ilişkin görüşleri incelemek amacıyla yapılmıştır. Karma desen temel alınarak tasarlanan bu araştırma, 6. sınıf düzeyindeki iki şubede yürütülmüştür. Araştırmaya, her biri 21 öğrenciden oluşan kontrol ve deney grupları olmak üzere toplam 42 öğrenci katılmıştır. Araştırma sürecinde geliştirilen çoktan seçmeli başarı testi, ön test, son test ve kalıcılık testi olarak uygulanmıştır. Ulaşılan veriler ise t-testi ve ANOVA testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Son testin ardından, deney grubundaki öğrencilerle araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve elde edilen nitel veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; SCAMPER tekniğinin kullanıldığı deney grubunda öğrencilerin akademik başarılarında anlamlı bir artış olduğu saptanmıştır. Öğrenciler SCAMPER tekniğinin dersin kazanımlarını anlamalarını kolaylaştırdığını, yaratıcılıklarını geliştirdiğini ve süreci daha eğlenceli hâle getirdiğini belirtmişlerdir. Ayrıca, çoğu öğrenci bu tekniğin Türkçe dersinde de kullanılmasını istemiş ve SCAMPER tekniğine dayalı işlenecek derslerde daha fazla teknolojik materyal desteği talep etmişlerdir.
İndirmeler
Referanslar
Al-Jarrah, A. A., & Al Tarawneh, M. A. F. (2021). The impact of SCAMPER and Baron's techniques on the development of English language critical thinking skills: Applied study on 10th grade students. Dirasat: Educational Sciences, 48(3), 437-445.
Aydın, İ., & Çilci, N. (2020). SCAMPER (yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğinin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazıları üzerindeki etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 223-261.
Baş, Ş. (2018). Sanatsal yaratım sürecinde SCAMPER tekniğinin kullanılması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Baş, Ş., & Kaptan, A. Y. (2021). Sanatsal yaratım sürecinde SCAMPER tekniğinin kullanılması. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(3), 1126-1149. DOI: https://doi.org/10.30703/cije.816188
Bilgin, İ., & Toksoy, A. (2014). Yaparak yaşayarak öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 163-169.
Buser, J. K., Buser, T. J., Gladding, S. T., & Wilkerson, J. (2011). The creative counselor: Using the SCAMPER model in counselor training. Journal of Creativity in Mental Health, 6(4), 256-273. DOI: https://doi.org/10.1080/15401383.2011.631468
Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (29. Baskı). Pegem Akademi.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Eberle, B. (1996). SCAMPER on: Games for imagination development. Prufrock Press.
Eberle, R. F. (1971). SCAMPER: Games for imagination development. D.O.K. Publishers.
Fakhry Tharwa, F. F. (2019). Using the SCAMPER model to develop translation skills for major students in the faculty of education, Majmaah University, Saudi Arabia. AWEJ for Translation & Literary Studies, 3(2), 91-113. DOI: https://doi.org/10.24093/awejtls/vol3no2.9
Fosnot, C. T. (1996). Constructivism: A psychological theory of learning. In C. T. Fosnot (Ed.), Constructivism: Theory, perspectives, and practice (pp. 8-34). Teachers College Press.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.
Gladding, S. T. (2011). Using creativity and the creative arts in counseling: An international approach. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 1-7.
Gladding, S. T., & Henderson, D. A. (2000). Creativity and family counseling: The SCAMPER model as a template for promoting creative processes. The Family Journal, 8(3), 245-249. DOI: https://doi.org/10.1177/1066480700083005
Glenn, R. E. (1997). SCAMPER for student creativity. Education Digest, 62(6), 67-69.
Gündoğan, A. (2019). SCAMPER: Improving creative imagination of young children. Creativity Studies, 12(2), 315–326. DOI: https://doi.org/10.3846/cs.2019.11201
İslim, O. F. (2009). Bilgi ve iletişim teknolojileri dersinin SCAMPER (Yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğine göre işlenmesinin öğrencilerin yaratıcı problem çözme becerilerine ve akademik başarılarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33(7), 14-26. DOI: https://doi.org/10.3102/0013189X033007014
Karataş, S., & Su Tonga, E. (2016). SCAMPER (Yönlendirilmiş Beyin Fırtınası) tekniğinin kullanımına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 329-339.
Karpicke, J. D., & Blunt, J. R. (2011). Retrieval practice produces more learning than elaborate studying with concept mapping. Science, 331(6018), 772–775. DOI: https://doi.org/10.1126/science.1199327
Kaytez, N. (2015). Beş yaş çocuklarının yaratıcılıklarına SCAMPER eğitim programının etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Kılıçoğlu, G. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler: Tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi ve önemi (s. 3-16). Pegem Akademi.
Kocatepe, O. (2017). Ortaokul 6. sınıf fen bilimleri dersi bitki ve hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişme konusunda SCAMPER tekniğinin akademik başarıya etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.
Kvale, S., & Brinkmann, S. (2009). Interviews: Learning the craft of qualitative research interviewing (2nd ed.). Sage Publications.
MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
MEB. (2023). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı (Ortaokul 5, 6 ve 7. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2023428142532575-2023_sosyal_bilgiler.pdf
MEB. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/2024programortakmetinOnayli.pdf
Özgen, K., & Alkan, H. (2012). Yapılandırmacı öğrenme ortamında öğrenme stillerine uygun geliştirilen etkinliklere yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 239-258.
Özyaprak, M. (2016). Yaratıcı düşünme eğitimi: SCAMPER örneği. Üstün Zekâlılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(1), 67–81.
Özyaprak, M., & Leana-Taşcılar, M. Z. (2019). The effectiveness of self-regulated learning on teaching SCAMPER technique of creativity. Turkish Journal of Giftedness and Education, 9(1), 16-31.
Serrat, O. (2009). The SCAMPER technique. Asian Development Bank. http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/intl/192
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
Tezci, E., & Köksalan, B. (2007). Yapılandırmacı eğitim ve öğretim yaklaşımları. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(2), 73-78.
Toraman, S., & Altun, S. (2013). Application of the six thinking hats and SCAMPER techniques on the 7th-grade course unit “Human and Environment”: An exemplary case study. Mevlâna International Journal of Education (MIJE), 3(4), 166-185. DOI: https://doi.org/10.13054/mije.13.62.3.4
Tsai, L. L. (2019). New SCAMPERS: Reclassifying and redefining thinking skills. International Journal of Innovation and Economic Development, 7(1), 136-146. DOI: https://doi.org/10.31686/ijier.vol7.iss1.1292
Yağcı, E. (2012). Yönlendirilmiş beyin fırtınası tekniği: SCAMPER konusunda veli görüşleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 485-494.
Yıldız, B., & İsrael, M. (2002). Yaratıcılığı geliştirmede bir yol: SCAMPER. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, (74-75), 53-59.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Erol Şahin- Mürşet Çakmak
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.
