Özel Gereksinimli ve Tipik Gelişim Gösteren Çocukların Ebeveynlerinin Eğitimden Beklentileri ve Bu Beklentilerin Karşılanması: Okul Öncesi Eğitimi Örneği

Akyol, N. A., Doğan, S. A., & Durmuşoğlu, M. (2021). Okul öncesi eğitimde öğretmenin iletişim becerilerinin önemi aile katılımı: İş birliği ve öğretmen-çocuk ilişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 887-899. DOI: https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-900473

Alisinanoğlu, F., Bay, D. N. & Şimşek, Ö. (2014). Okul öncesi eğitimde okul aile iş birliği ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-13.

Argon, T., & Akkaya, M. (2008). Ebeveynlerin okul öncesi eğitime ve okul öncesi eğitim kurumlarına yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 413-430.

Auert, E. J., Trembath, D., Arciuli, J., & Thomas, D. (2012). Parents’ expectations, awareness, and experiences of accessing evidence-based speech-language pathology services for their children with autism. International Journal of Speech-Language Pathology, 14(2), 109-118. DOI: https://doi.org/10.3109/17549507.2011.652673

Au, W. (2007). High-stakes testing and curricular control: A qualitative metasynthesis. Educational Researcher, 36(5), 258–267. DOI: https://doi.org/10.3102/0013189X07306523

Avcu, A. U. (2016). Annelerin bes yaş çocuklarının gelişimine ilişkin okul öncesi eğitimden beklentilerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 5(2), 23.

Bakkaloğlu, H. (2013). Ebeveynlerin gözüyle özel gereksinimli çocukların erken müdahaleden okul öncesi programlara geçiş süreci. Eğitim ve Bilim, 38(169), 312-327.

Bal, E. (2019). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumları ile ilgili görüşleri: Seçme nedenleri ve kurumdan beklentileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi.

Barnett, W. S., & Ackerman, D. J. (2005, March 1). Prepared for Kindergarten: What Does “Readiness” Mean? (NIEER policy brief). National Institute for Early Education Research. https://nieer.org/research-library/prepared-kindergarten-what-does-readiness-mean

Braun, V., & Clarke, V. (2012). Thematic analysis. In H. Cooper, P. M. Camic, D. L. Long, A. T. Panter, D. Rindskopf, & K. J. Sher (Ed), APA handbook of research methods in psychology, Vol. 2. Research designs: Quantitative, qualitative, neuropsychological, and biological (pp. 57–71). American Psychological Association.

Bayrak, S. (2017). Ebeveynlerin okul öncesi eğitimden beklentilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi. DOI: https://doi.org/10.16992/ASOS.12395

Bethere, D., & Pavitola, L. (2014). Quality of special education: Parent perspective. The Europen Journal of Social & Behavioural Sciences, 11(4), 413-427. DOI: https://doi.org/10.15405/ejsbs.142

Bilaloğlu, R. G., & Arnas, Y. A. (2019). Okul öncesi eğitimde aile katılımı engelleri ve süreçte karşılaşılan sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 804-823.

Buldu, E., Özer, A., & Çalışkan, G. (2021). Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırma eğitimine ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi: Bir derleme çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 649-673. DOI: https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202152343

Buldu, M., & Pekacar, R. G. (2023). İdeal bir okul öncesi eğitim ortamı: ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 625-643. DOI: https://doi.org/10.33711/yyuefd.1285749

Bush, H. H., Cohen, S. R., Eisenhower, A. S., & Blacher, J. (2017). Parents' educational expectations for young children with autism spectrum disorder. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 52(4), 357-368.

Cascio, E.U., & Schanzenbach, D.W. (2013). The ımpacts of expanding access to high-quality preschool education. Brookings Papers on Economic Activity, 2013(2), 127-192. DOI: https://doi.org/10.1353/eca.2013.0012

Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (G. Hacıömeroğlu, Trans.). S. B. Demir (Ed.), Karma yöntemler içinde (2nd ed., pp. 215-240). Eğiten Kitap Yayıncılık.

Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.

Çetinkaya, F., Bayer, M., Bingöl, A. A., & Karaağaç, Y. (2021). Ebeveynlerin okul öncesi kurumlarından eklentileri ve okul öncesi kurumlarının bu beklentileri karşılama durumları. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 81-89.

Dahari, Z. B., & bin Ya, M. S. (2011). Factors that influence parents’ choice of pre-schools education in Malaysia: An exploratory study. International Journal of Business and Social Science, 2(15), 115-128.

Dockett, S., Perry, B., & Kearney, E. (2011). Starting school with special needs: ıssues for families with complex supportneeds as their children start school. Exceptionality Education International, 21(2), 45-61. DOI: https://doi.org/10.5206/eei.v21i2.7675

Doğrul, H. (2019). Okul öncesi eğitimine yönelik ebeveynlerin görüş, beklenti ve metaforik algılarının incelenmesi Mersin ili örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.

Dönertaş, A. B. (2023). Parental expectations about preschool education. International Journal of Eurasian Education and Culture, 8(22), 1484-1519. DOI: https://doi.org/10.35826/ijoecc.732

Dönmez, G., Koral, Ü., & Akbulut, A. (2021). COVID-19 salgını döneminde okul öncesi eğitime yönelik veli beklentileri. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 148-164.

Epstein, J. L., & Sanders, M. G. (2000). Connecting home, school, and community. In M. T. Hallinan (Ed.), Handbook of the sociology of education (pp. 285–306). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/0-387-36424-2_13

Erdoğan, L. (2021). Ebeveynlerin okul öncesi eğitimi tercih etme nedenleri: Zonguldak ili örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bülent Ecevit Üniversitesi.

Erşan, Ş. (2019). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumundan ve öğretmenden beklentilerinin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 161-17. DOI: https://doi.org/10.30561/sinopusd.613394

Foot, H., Howe, C., Cheyne, B., Terras, M., & Rattray, C. (2000). Pre-school Education: Parents' preferences, knowledge and expectations. International Journal of Early Years Education, 8(3), 189-204. DOI: https://doi.org/10.1080/09669760050156730

Ganley, K. A. (2019). A preliminary investigation of the comparative expectations of parents of children with autism and chairpersons in the Committee on Preschool Special Education (CPSE) and/or Committee on Special Education (CSE) process (EdD dissertation, St. John Fisher University). Fisher Digital Publications.

Gaspar, C. R., & Jahromi, L. B. (2024). Parent perspectives of early childhood special education transition: A systematic review. Infants & Young Children, 37(3), 193-215. DOI: https://doi.org/10.1097/IYC.0000000000000268

Greene, J., Caracelli, V., & Graham, W. (1989). Toward a conceptual framework for mixed-method evaluation designs. Educational Evaluation and Policy Analysis, 11, 255-274. DOI: https://doi.org/10.3102/01623737011003255

Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2013). Partial least squares structural equation modeling: Rigorous applications, better results and higher acceptance. Long Range Planning, 46(1-2), 1-12. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lrp.2013.01.001

Hanssen, N. B., & Khitruk, V. (2021). Understanding inclusion and inclusive education for students with special educational needs: Ideals and reality. In N. B. Hanssen, S.-E. Hansén, & K. Ström (Eds.), Dialogues between Northern and Eastern Europe on the development of ınclusion: theoretical and practical perspectives (pp. 2–17). Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780367810368-2

Holloway, S. D., & Reichhart-Erickson, M. (1989). Child-care quality, family structure, and maternal expectations: Relationship to preschool children's peer relations. Journal of Applied Developmental Psychology, 10(3), 281-298. DOI: https://doi.org/10.1016/0193-3973(89)90031-2

Hotulainen, R., & Takala, M. (2014). Parents’ views on the success of integration of students with special education needs. International Journal of Inclusive Education, 18(2), 14-154. DOI: https://doi.org/10.1080/13603116.2012.759630

Ivey, J. K. (2004). What do parents expect? A study of likelihood and importance issues for children with autism spectrum disorders. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 19(1), 27-33. DOI: https://doi.org/10.1177/10883576040190010401

Joffe, H. (2011). Thematic analysis. In: Harper, D. and Thompson, A.R., (Eds.), Qualitative research methods in mental health and psychotherapy: A guide for students and practitioners (pp.209-223). Wiley. DOI: https://doi.org/10.1002/9781119973249.ch15

Katz, L. G. (2003, October 9). What is basic to all our children: A contemporary perspective [Paper presentation]. ERIC. https://eric.ed.gov/?id=ED481062

Koçak, Ö. N. (2020). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumundan beklentilerinin ve bu beklentilerinin karşılanma durumunun incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aksaray Üniversitesi.

Koçyiğit, S. (2015). Ana sınıflarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen-rehber öğretmen ve ebeveyn görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 391-415. DOI: https://doi.org/10.7884/teke.409

Konca, A. S. (2020). Velilerin okul öncesi eğitim hakkında görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 892-902. DOI: https://doi.org/10.31592/aeusbed.804853

Larsen, J. M., & Haupht, J. H. (1997). Integrating home and school. In C.H. Hart, D. C. Burts, & R. Charlesworth (Eds.), Integrated curriculum and developmentally appropriate practice (pp. 389-415). State University of New York Pres.

Lawrence, E. (2015). The family–school interaction: school composition and parental educational expectations in the United States. British Educational Research Journal, 41(2), 183-209. DOI: https://doi.org/10.1002/berj.3139

Levickis, P., McKean, C., Wiles, A., & Law, J. (2020). Expectations and experiences of parents taking part in parent–child interaction programmes to promote child language: a qualitative interview study. International Journal of Language & Communication Disorders, 55(4), 603-617. DOI: https://doi.org/10.1111/1460-6984.12543

Lincoln, Y., & Guba, E. (1985). Naturalistic inquiry: Establishing trustworthiness. SAGE Publications, Inc. DOI: https://doi.org/10.1016/0147-1767(85)90062-8

Lyons, R., O'Malley, M. P., O'Connor, P., & Monaghan, U. (2010). ‘It’s just so lovely to hear him talking’: Exploring the early-intervention expectations and experiences of parents. Child Language Teaching and Therapy, 26(1), 61-76. DOI: https://doi.org/10.1177/0265659009349975

Mainye, M. J., Benson, O. C., & Benard, M. (2018). Influence of parental socio-economic status on pre-schoolers access to early childhood education in kenya. Novelty Journals, 5(1), 53-83.

Manigo, C., & Allison, R. (2017). Does pre-school education matter? understanding the lived experiences of parents and their perceptions of preschool education. Teacher Educator’s Journal, 10, 5-42.

Mao, W. (2022). Family socioeconomic status and young children’s learning behaviors: The mediational role of parental expectation, home environment, and parental involvement. International Journal of Chinese Education, 11(3), 1-16. DOI: https://doi.org/10.1177/2212585X221124155

Martini, F., & Sénéchal, M. (2012). Learning literacy skills at home: Parent teaching, expectations, and child interest. Canadian Journal of Behavioural Science / Revue canadienne des sciences du comportement, 44(3), 210–221. DOI: https://doi.org/10.1037/a0026758

Maxwell, J. A. (2012). Qualitative research design: An interactive approach. Sage.

McHugh, M. L. (2012). Interrater reliability: The kappa statistic. Biochemia Medica, 22(3), 276-282.

Miles, M. B., & Huberman, A. (1994). Qualitative data analysis. London.

Moin, V., Schwartz, M., & Breitkopf, A. (2011). Balancing between heritage and host languages in bilingual kindergarten: Viewpoints of Russian-speaking immigrant parents in Germany and in Israel. European Early Childhood Education Research Journal, 19(4), 515-533. DOI: https://doi.org/10.1080/1350293X.2011.623530

Niikko. A., & Nuutinen, S. H. (2009). In search of quality in finnish pre-school education. Scandinavian Journal of Educational Research, 53(5), 431-445. DOI: https://doi.org/10.1080/00313830903180711

McHugh, M. L. (2012). Interrater reliability: The kappa statistic. Biochemia Medica, 22(3), 276-282. DOI: https://doi.org/10.11613/BM.2012.031

Oktay, A. (1991). Türkiye’de okul öncesi eğitimin gelişimi. (Yayına Hazırlayan: B. Onur). 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (s. 289-298). Ankara.

Özen, Ş. (2008). Okul öncesi eğitim ve aile: Anne ve babaların okul öncesi eğitimden beklentileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kafkas Üniversitesi.

Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N., & Hoagwood, K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and Policy in Mental Health, 42(5), 533–544. DOI: https://doi.org/10.1007/s10488-013-0528-y

Podvey, M. C., Hinojosa, J., & Koenig, K. P. (2013). Reconsidering insider status for families during the transition from early intervention to preschool special education. The Journal of Special Education, 46(4), 211-222. DOI: https://doi.org/10.1177/0022466911407074

Robson, C. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri: Gerçek dünya araştırması. Anı Yayıncılık.

Sandberg, A., & Ottosson, L. (2010). Pre-school teachers', other professionals', and parental concerns on cooperation in pre-school--all around children in need of special support: The Swedish perspective. International Journal of Inclusive Education, 14(8), 741-754. DOI: https://doi.org/10.1080/13603110802504606

Sands, M. M., & Meadan, H. (2024). Transition to kindergarten for children with disabilities: Parent and kindergarten teacher perceptions and experiences. Topics in Early Childhood Special Education, 43(4), 265-277. DOI: https://doi.org/10.1177/02711214221146748

Saracho, O., & Spodek, B. (2003). Recent trends and innovations in the early childhood education curriculum. Early Child Development and Care, 173(2-3), 175-183. DOI: https://doi.org/10.1080/03004430303095

Sasikala, S., & Karunanidhi, S. (2011). Development and validation of perception of parental expectations inventory. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 37(1), 114-124. DOI: https://doi.org/10.1037/t69128-000

Seven, S. (2016). Okul öncesi eğitime giriş. Pegem Akademi Yayıncılık. DOI: https://doi.org/10.14527/9786053648819

Schweinhart, L. J. (1988). A school administrator's guide to early childhood programs. High/Scope Educational Research Foundation.

Siddiqua, A., & Janus, M. (2016). Experiences of parents of children with special needs at school entry: A mixed method approach. Child: Care, Health and Development, 43(4), 566-576. DOI: https://doi.org/10.1111/cch.12443

Swick, K. J., & Hooks, L. (2005). Parental experiences and beliefs regarding inclusive placements of their special needs children. Early Childhood Education Journal, 6(32), 397-402. DOI: https://doi.org/10.1007/s10643-005-0011-9

Stull, J.C. (2013). Family socioeconomic status, parental expectations and child success. Research in Education, 90(1), 53–67. DOI: https://doi.org/10.7227/RIE.90.1.4

Şahin, B. E., & Dostoğlu, N. (2014). Erken çocukluk döneminde çocukların araştırma sürecine katılımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 609-620.

Şahin, F. T., & Özbey, S. (2007). Aile eğitim programlarına niçin gereksinim duyulmuştur? Aile eğitim programları neden önemlidir? Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 3(12), 7-12.

Şimşek, Z. C., & İvrendi, A. (2014). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 240-254.

Şimşek, H., & Tanaydın, D. (2002). Öğretmen veli katılımı: Öğretmen-veli psikolojik danışma üçgeni. İlköğretim Online 1(1), 12-16.

Taştepe, T., Öztürk Serter, G., Yurdakul, Y., & Taygur Altıntaş, T. (2016). Türkiye’de okul öncesi dönemde kaynaştırma konusunda yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 49, 501-514. DOI: https://doi.org/10.9761/JASSS3658

Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. International Journal Of Medical Education, 2, 53–55. DOI: https://doi.org/10.5116/ijme.4dfb.8dfd

Thomas, S. B., & Dykes, F. (2013). Families speak to early childhood teachers: Impressions and expectations. SRATE Journal, 22(2), 55-64.

Toraman, S. (2021). Karma yöntemler araştırması: Kısa tarihi, tanımı, bakış açıları ve temel kavramlar/Mixed methods research: A brief history, definitions, perspectives, and key elements. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29. DOI: https://doi.org/10.47105/nsb.847688

Tuş, Ö., & Tekinarslan, İ. Ç. (2013). Okul öncesi kaynaştırma eğitimine devam eden özel gereksinimli çocukların karşılaştıkları güçlüklerin annelerin görüşlerine göre belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (35), 151-165.

Washington-Nortey, M., Ohayagha, C., & Serpell, Z. (2025). Parental expectations for their children with developmental disabilities: A systematic scoping review. Journal of Child and Family Studies, 34, 1114-1134. DOI: https://doi.org/10.1007/s10826-025-03043-w

Westman Andersson, G., Gillberg, N., & Miniscalco, C. (2021). Parents of children diag nosed with autism spectrum disorder: What do they expect and experience from preschools?. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 17, 3025–3037. DOI: https://doi.org/10.2147/NDT.S324291

Winton, P. J., Turnbull, A. P., & Blacher, J. (1985). Expectations for and satisfaction with public school kindergarten: Perspectives of parents of handicapped and nonhandicapped children. Journal of the Division for Early Childhood, 9(2), 116-124. DOI: https://doi.org/10.1177/105381518500900203

Wolf, F. M. (1986). Meta-analysis: Quantitative methods for research synthesis. Sage Publications.

Yalman, D. (2014). MEB aile eğitim programına katılan ve katılmayan okul öncesi eğitim çağında çocuğu olan annelerin aile eğitim programlarından beklentileri ve görüşleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.

Yaman, P. R. (2016). Çocuğu okul öncesi eğitim hizmeti alan anne-babaların okul yönetiminden beklentileri ve yöneticilerin anne-baba beklentilerine yönelik algılarının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Okan Üniversitesi.

Yankayış, S., & Yankayış, Z. (2024). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların ailelerinin kurumlara yönelik beklentileri. Uluslararası Öğrenen Toplum Dergisi, 1(1), 52-70. DOI: https://doi.org/10.64782/istlj11045270

Yaşın, S. (2019). Velilerin okul öncesi öğretmen algıları ve öğretmenleriyle iletişim kurma düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.

Yeşilyurt. C. (2011). Türkiye’de çocukları okul öncesi eğitim kurumlara devam eden ebeveynlerinin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri ve okul öncesi eğitim kurumlarının bu beklentileri karşılama durumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.

Zembat, R. (1994). Okul öncesi eğitim kurumlarında yöneticilerin özellikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(6), 313- 323.