Okul Öncesi Dönem Çocukları Gözünden Okul Bahçesi: Bir Model Çalışması

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.33308/26674874.2025391807

Anahtar Kelimeler:

Okul Öncesi Dönem- Okul Bahçesi- Model- Kavram Ağı

Özet

Bu araştırmanın amacı, bireyin tüm yaşamını etkileyecek öğrenmelerin gerçekleştiği dönem olan okul öncesi çağındaki çocukların okul bahçesine dair algılarını ortaya çıkarmaktır. Çalışmada, çocukların görüşlerini ortaya çıkarmak için, nitel araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 60-72 aylık 11’i kız (%61), 7’si erkek (%39) olmak üzere toplam 18 çocuk oluşturmaktadır. Çalışma grubunu olasılıklı örnekleme yöntemlerinde Basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Görüşme Protokolü” kullanılmıştır. Görüşme protokolü, çocukların okul bahçesi algılarını ortaya çıkarmak amacıyla “Okul Bahçesi Algısı Görüşme Protokolü (SGPIP)” olarak yeniden düzenlenmiştir. Sonuç olarak her aşamada elde edilen veriler, çocukların bakış açısıyla okul bahçesinin (1) canlı varlıklar (2) cansız varlıklar (3) eylemler ve (4) yapılardan oluşan dört kavramda ele alınabileceğini göstermektedir. Okul bahçelerinin çocuklar için kullanılabilir olabilmesi için okul bahçesinin tasarlanırken ve kullanım süreçleri düşünülürken çok boyutlu planlama ve tasarım yapılması bu araştırmanın önerisini oluşturmaktadır.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Yazar Biyografileri

Betül Güvenal, Sakarya Üniversitesi

e-posta: guveanlbetul@gmail.com

Esra Betül kölemen, Sakarya Üniversitesi

e-posta: menevse@sakarya.edu.tr

Arzu Yorulmaz, Sakarya Üniversitesi

e-posta: arzuyorulmaz1l@gmail.com

Soner Uyanık, Sakarya University

e-posta: soneruynk@gmail.com

Fatma Aslan, Sakarya Üniversitesi

e-posta: faslan263@gmail.com

Referanslar

Algan, H., & Uslu, C. (2009). İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasına paydaş katılımı: Adana örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 129–140.

Arabacı, N., & Çıtak, Ş. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocukların “‘oyun’” ve “‘açık alan (bahçe)’” etkinlikleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi ve örnek bir bahçe düzenleme çalışması. Mediterranean Journal of Educational Research, 11(21), 28–43.

Arslan Karaküçük, S. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında fiziksel/mekansal koşulların incelenmesi: Sivas ili örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 307-320.

Barker, R. G. (1968). Ecological psychology: concepts and methods for studying the environment of human behavior. Stanford University Press.

Brussoni, M., Olsen, L. L., Pike, I., & Sleet, D. A. (2012). Risky play and children’s safety: Balancing priorities for optimal child development. International Journal of Environmental Research and Public Health, 9(9), 3134–3148. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph9093134

Clark, A. (2011). Breaking methodological boundaries? Exploring visual, participatory methods with adults and young children. European Early Childhood Education Research Journal, 19(3), 321-330. DOI: https://doi.org/10.1080/1350293X.2011.597964

Çakmak, K., & Bozdoğan, A.E. (2022). Okul bahçesinde yapılan lamba parlaklığı etkinliğinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen kaygılarına etkisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 7(2), 116-145.

Çukur, D. (2011). Okul öncesi çocukluk döneminde sağlıklı gelişimi destekleyici dış mekân tasarımı. Turkish Journal of Forestry, 12(1), 70-76.

Daştan, H. (1999). The importance of education in the formation of environmental awareness and sensitivity [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.

Dursun, D., & Güller, C. (2019). Çocuk ve kentsel mekân ilişkisi: Erzurum’da çocuk oyun alanlarının erişilebilirlik ve alansal yeterlilik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1), 11- 27. DOI: https://doi.org/10.29048/makufebed.515261

Elliott, S. (2003). Patches of green: Early childhood environmental education in Australia - scope, status and direction. Sydney, NSW: Environment Protection Authority.

Erdoğan, S., Haktanır, G., Köksal Akyol, A., & Çakır-İlhan, A. (2004, October). I want to play a game in the six-year-olds a review on pictures: the case of Turkey. Meeting and Conference of the World Council. Kusadasi / Turkey.

Evans, R., & Cleghorn, A. (2012). Complex classroom encounters: A South African perspective. Sense Publishers. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-6209-083-5

Fjortoft, I., & Sageie, J. (2000). The natural environment as a playground for children: Landscape description and analyses of a natural playscape. Landscape and Urban Planning, 48(1), 83-97. DOI: https://doi.org/10.1016/S0169-2046(00)00045-1

Hauser, L. (2002). Kindergerechtes und naturnahes Schulgelände als Erlebnisraum. Praktikumsbericht Paedagogisches Hochschule Zürich.

Kaçan, M. O., Halmatov, M., & Kartaltepe, O. (2017). Okul öncesi eğitim kurumları bahçelerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), 60-70. DOI: https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171112

Kalburan, N. C. (2014). Denizli ilinde bulunan resmi ve özel anaokulu bahçelerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 99-113.

Karaman, Y., & Köksal Akyol, A. (2011). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların yaptıkları resimlerde oyuncak çizimlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 277-296.

Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd ed). Sage.

Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Okul öncesi eğitim programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.

Norodahl, K., & Einarsdottir, J. (2015). Children’s views and preferences regarding their outdoor environment. Journal of Adventure Education & Outdoor Learning, 15(2), 152-167. DOI: https://doi.org/10.1080/14729679.2014.896746

Ocak, İ., & Korkmaz, Ç. (2018). Fen bilimleri ve okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 4(1), 18-38. DOI: https://doi.org/10.26466/opus.571498

Olgan, R., & Kahriman Öztürk, D. (2010, Eylül). Okul öncesi eğitim kurumlarında kullanılan çevre konuları ile ilgili uyaranların çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisinin incelenmesi. 9. Ulusal Bilim ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri. İzmir.

Özdemir, A. (2011a). Bir okul bahçesinin değişimi: Bartın Akpınar ilköğretim okulu peyzaj projesi. İnönü Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(3), 267-276.

Özdemir, A. (2011b). Okul bahçesi peyzaj tasarım anlayışındaki değişim ve bu değişimin uygulamaya yansımalarının Bartın kenti örneğinde irdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 13(19), 41-51.

Özdemir, A., & Çorakçı, M. (2011). Ankara okul bahçelerinin katılımcı yöntemle yenilenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 40(189), 7-20.

Özsoy, S. (2012). Investigating elementary school students' perceptions about environment through their drawings. Educational Sciences, Theory & Science, 12(2), 1132-1139.

Saçkes, M., & Korkmaz, H.İ. (2015). Anaokulu çocuklarının dünyanın şekline ilişkin zihinsel modelleri. İlköğretim Online, 14(2), 734-743. DOI: https://doi.org/10.17051/io.2015.23291

Sargisson, R. J., & McLean, I. G. (2012). Children’s use of nature in New Zealand playgrounds. Children, Youth and Environments, 22(2), 144-163. DOI: https://doi.org/10.1353/cye.2012.0010

Sarıoğlan, A. B., & Küçüközer, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 2(1), 1-15.

Saygın, D., & Güneş, D. Z. (2023). İlkokul bahçelerinin, doğal ögeler ve çocukların fiziksel gelişimi açısından incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(1), 121-150. DOI: https://doi.org/10.15869/itobiad.1161457

Selçuk-Kirazoğlu F. (2012). Fiziksel çevre-çocuk ilişkileri, açık oyun mekânları ve çocuk dostu çevre kriterleri üzerine bir değerlendirme; Bakırköy ve Beylikdüzü örnekleri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi.

Simmons, D. (1998). Using natural settings for environmental education: Perceived benefits and barriers. The Journal of Environmental Education, 29(3), 23-31. DOI: https://doi.org/10.1080/00958969809599115

Stephenson, M. (2009). Montessori and the Cosmic Plan. NAMTA Journal, 34(1), 7-18.

Şat, B. (2002). Doğa koruma ve çevre eğitimi açısından arberetumların işlevleri ve Atatürk arberetumu [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.

Tandoğan, O. (2014). Çocuk için daha yaşanılabilir bir kentsel mekân: Dünyada gerçekleştirilen uygulamalar. Megaron, 9(1), 19-33.

Tepebağ, D., & Aktaş Arnas, Y. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin okul bahçesini eğitsel amaçlı kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 50-67.

Tuğrul, B. (2021). Çocuklar neden açık havada olmalı? https://okuldisaridagunu.org/2021/05/17/acik-hava-oyun-ve-cocuklarin-iyiolma-hali/

Uludağ, G., & Erkan, N. S. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarında etkinlikler içeren fen eğitimi programının 60-72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 52-77. DOI: https://doi.org/10.16986/HUJE.2020064760

Van Neste, P. (2019). Children’s ıdeas for designing educational forest gardens in the netherlands [Unpublished master’s thesis]. Netherland Farming Systems Ecology.

Veitch, J., Bagley, S., Ball, K., & Salmon, J. (2006). Where do children usually play? A qualitative study of parents’ perceptions of influences on children’s active free-play. Health & Place, 12(4), 383-393. DOI: https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2005.02.009

Vosniadou, S., Skopeliti, I., & Ikospentaki, K. (2004). Modes of knowing and ways of reasoning in elementary astronomy. Cognitive Development, 19(2), 203-222. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2003.12.002

Vosniadou, S., Skopeliti, I., & Ikospentaki, K. (2005). Reconsidering the role of artifacts in reasoning: Children’s understanding of the globe as a model of the earth. Learning and Instruction, 15, 331- 351. DOI: https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2005.07.004

Wicker, A. W. (1979). An ıntroduction to ecological psychology. Wadsworth Inc.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11.Bs). Seçkin. DOI: https://doi.org/10.18020/kesit.1279

Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., & Yılmaz, M. (2008). Çevre bilimi ve eğitimi. Gündüz Eğitim.

Yılmaz Uysal, S., & Olgan, R. (2023). Preschool children’s and their mothers’ outdoor setting preferences and reasons beyond their choices. International Innovative Education Researcher, 3(3), 93-129. DOI: https://doi.org/10.29228/iedres.71393

İndir

Yayınlanmış

2025-01-23

Nasıl Atıf Yapılır

Güvenal, B., kölemen, E. B., Yorulmaz, A., Uyanık, S., & Aslan, F. (2025). Okul Öncesi Dönem Çocukları Gözünden Okul Bahçesi: Bir Model Çalışması. Yaşadıkça Eğitim, 39(1), 137–150. https://doi.org/10.33308/26674874.2025391807

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri