Bebeklik Döneminde Doğal, Eşzamanlı ve Yerli Olmayan İki Dillilik Süreci: Vaka İnceleme
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2024382626Anahtar Kelimeler:
Yapay İki Dillilik- İki Dilli Çocuklar- Eşzamanlı İki Dillilik- Yerli Olmayan İki Dillilik- Bebeklik DönemiÖzet
Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de yaşayıp Türk kökenli ve bebeklik dönemindeki çocuklarını ikinci yabancı dille büyüten ebeveynlerin görüşlerini incelemektir. Çalışmada, ebeveynlerin neden çocuklarını farklı bir dil kullanarak büyüttükleri açıklanmaya çalışılmıştır. Bütüncül tek durum desenindeki bu vaka çalışmasında, bebeklik döneminde çocuğa sahip iki aile ele alınmış, anne ve babalarla bireysel olarak görüşme yapılmıştır. Verilerin toplanmasında kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formunda kişisel bilgiler ve çalışmanın alt amaçlarına yönelik açık uçlu sorular yer almıştır. Görüşme kayıtlarından doğrudan alıntılarla yapılan değerlendirme sonucunda, ebeveynlerin çocukların ikinci dil edinimine doğumdan itibaren başlanması gerektiği görüşünde olduğu belirlenmiştir. Ebeveynlerin çocuklarıyla İngilizce konuşmalarında dil edinmeyle ilgili geçmiş yaşantılarının etkili olduğu, çocuklarına doğal akış içerisinde dil edindirmeye çalıştıkları ve TV programlarından yararlandıkları görülmüştür. Ebeveynler, çevreden olumlu ve olumsuz geri bildirimler alsalar da hedeflerine ulaştıklarını düşünmektedirler. Ebeveynlerin, çocuklarını olabildiğince İngilizceye maruz bırakmak kararında oldukları ve diğer ebeveynlere de bu durumu önerdikleri belirlenmiştir.
İndirmeler
Referanslar
Akoğlu, G., & Yağmur, K. (2016). First-language skills of bilingual Turkish immigrant children growing up in a Dutch submersion context. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 19(6), 706-721. https://doi.org/10.1080/13670050.2016.1181605 DOI: https://doi.org/10.1080/13670050.2016.1181605
Aksoy, P. & Baran, G. (2017). Dil gelişimi. A. Köksal Akyol (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim-1 (s.269-270) içinde. Anı yayıncılık.
Asher J. J., & Garnica, R. (1969). The optimal age to learn a foreign language. Modern Language Journal. 53(5), 334-341. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.1969.tb04603.x
Atay, M. (2009). Erken çocukluk döneminde gelişim 1 (1. bs). Kök yayıncılık.
Baker, C. (2011). Foundations of bilingual education and bilingualism (Vol. 79). Multilingual Matters Ltd.
Banko Bal, Ç., Ketenci, M., & Akman, B. (2020). Okul öncesi dönemdeki iki dilli çocukların ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin iki dillilik ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1695-1725. https://10.29299/kefad.85400
Barac, R., & Bialystok, E. (2012). Bilingual effects on cognitive and linguistic development: role of language, cultural background, and education. Child Development, 83(2), 413-422. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2011.01707.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2011.01707.x
Bayrak, A., & Üstün, B. (2020). Almanya’da iki dilli yetişen Türk çocuklarının Türkçe yazma becerileri üzerine bir çalışma. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift für Germanistik, 8(2), 350-365. https://doi.org/10.37583/diyalog.845596 DOI: https://doi.org/10.37583/diyalog.845596
Bialystok, E., & Martin, M. M. (2004). Attention and inhibition in bilingual children: Evidence from the dimensional change card sort task. Developmental Science, 7(3), 325–339. https://doi.org/10.1111/j.1467-7687.2004.00351.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-7687.2004.00351.x
Bican, G. (2017). İki dilliliğin tanımlanması: Kuramsal tartışmalar ve güncel dilbilimsel yaklaşımlar. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 353-366. https://doi.org/10.16916/aded.298779 DOI: https://doi.org/10.16916/aded.298779
Biçer, N., & Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi. Yeni Türkiye, 24(100), 346-352.
Bloom, E., Küntay, A. C., Messer, M., Verhagen, J., & Leseman, P. (2014). The benefits of being bilingual: working memory in bilingual Turkish–Dutch children. Journal of Experimental Child Psychology, 128, 105-119. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2014.06.007. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jecp.2014.06.007
Bredekamp, S. (2015). Erken çocukluk eğitiminde etkili uygulamalar (Çev. Ed. H. Z. İnan ve T. İnan). Nobel Akademi.
Bridges, K., & Hoff, E. (2014). Older sibling influences on the language environment and language development of toddlers in bilingual homes. Applied Psycholinguistics, 35(2), 225–241. http://doi.org/10.1017/S0142716412000379 DOI: https://doi.org/10.1017/S0142716412000379
Cole, L., & Morgan, J. (1985). Çocukluk ve gençlik psikolojisi (3. bs). MEB.
Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. B. Demir). Eğiten Yayıncılık.
Çakır, T. (2013). Çocukta dil gelişimi ve kuramsal yaklaşımlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (7), 110-134.
Çelebi, C., Ergül, E., Usta, B., ve Mutlu. M. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış lisansüstü tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 39-52.
Çelik, M. (2021). Tek sözcük döneminde dil- zihin ilişkisi, iki dillilik ve iletişimdeki işlevselliği (12. ve 13. aylar). FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (17), 481-512. https://doi.org/10.16947/fsmia.957118 DOI: https://doi.org/10.16947/fsmia.957118
Cummins, J. (1981). The role of primary language development in promoting educational success for language minority students. In California State Department of Education (Ed.), Schooling and language minority students: A theoretical framework (pp.3-49). California State University, Evaluation, Dissemination and Assessment Center.
Dağabakan, F. Ö., & Dağabakan, D. (2007). Dil ve çocukta dil gelişim kuramları. Milli Eğitim, 36(174), 155-161.
Demirel, G. (2019). İki dillilik ve Hollanda’daki iki dilli Türk çocuklarının anadilleri ve hâkim dilleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1312-1339. https://doi.org/10.29299/kefad.2019.20.03.009
Dong, Y., & Li, P. (2015). The cognitive science of bilingualism. Language and Linguistics Compass, 9(1), 1-13. https://doi.org/10.1111/lnc3.12099. DOI: https://doi.org/10.1111/lnc3.12099
Education first English proficiency index [EF-EPI] (2018). Education first English proficiency index. Index from Turkey. EF-EPI. https://www.ef.com.tr/epi/regions/europe/turkey/
Education first English proficiency index [EF-EPI] (2022). proficiency index. EF-EPI. https://Pww.ef.com/wwen/epi/regions/europe/turkey/
Field, F. W. (2011). Key concepts in bilingualism. Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-0-230-34446-4
John, E., & Yunus, M. M. (2021). A systematic review of social media integration to teach speaking. Sustainability, 13, 9047. https://doi.org/10.3390/su1316904 DOI: https://doi.org/10.3390/su13169047
Johnson, B., & Cristensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları nicel, nitel ve karma yaklaşımlar (Çev. Ed. S. B. Demir). Eğiten Yayınevi.
Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi (Çev. A. Dönmez, B. Onur ve N. Çelen). İmge Yayınevi.
García-Armayor, O. (2019). The possibilities of elective bilingualism in BFLA: Raising bilingual children in monolingual contexts. Elia: Estudios de Lingüística Inglesa Aplicada, 1 Monográfico, 265-296. http://dx.doi.org/10.12795/elia.mon.2019.i1.11 DOI: https://doi.org/10.12795/elia.mon.2019.i1.11
Grosjean, F. (2008). Studying bilinguals. Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199281282.001.0001
Günaydın, Y. (2020) İki dillilik ile ilgili yayınlanan makalelerin incelenmesi (2010-2020). International Journal of Language Academy Volume, 8(5), 352-365. https://doi.org/10.29228/ijla.48083 DOI: https://doi.org/10.29228/ijla.48083
Güven, A. (2021). Bebeklerin iki dil edinimine ilişkin ebeveynlerin deneyim ve görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
Güvendir, E., & Yıldız, T. R. (2014). Dil edinimi. Anı Yayınevi.
Hart, B., & Risley, I. G. (1995). Meaningful differences in the everyday experience of young American children. Paul H Brookes Publishing.
Kalashnikova, M., Pejovic, J., & Carreiras, M. (2021). The effects of bilingualism on attentional processes in the first year of life. Developmental Science, 24(2). https://doi.org/10.1111/desc.13011 DOI: https://doi.org/10.1111/desc.13011
Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve çocuklarda dil gelişimi. Klinik Psikiyatri, 3(4), 263-268.
Karhu, A. M. (2018). Experiences of being bilingual and aspirations and plans for their children’s language development [Unpublished master thesis]. University of Oulu.
Karslı, Y., & Karakelle, S. (2018). Relations among cognitive Flexibility, bilingualism, and metacognitive judgments. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 38(2), 171-200. DOI: https://doi.org/10.26650/SP2018-0005
Kašćelan, D., Prévost, P., Serratrice, L., Tuller, L., Unsworth, S., & De Cat, C. (2022). A review of questionnaires quantifying bilingual experience in children: Do they document the same constructs? Bilingualism: Language and Cognition, 25(1), 29-41. https://10.1017/S1366728921000390 DOI: https://doi.org/10.1017/S1366728921000390
Kearney, E., & Barbour, A. (2015). Embracing, contesting and negotiating new languages: Young children's early socialization into foreign language learning. Linguistic and Education, 31, 159- 173. DOI: https://doi.org/10.1016/j.linged.2015.07.005
Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 1-21.
Korkmaz, B. (2005). Dil ve beyin. Yüce Yayınevi.
Köksalan, B. (2011). Bilişsel ve dil gelişimi. K. Ersanlı, E. Uzman (Eds.), Eğitim Psikolojisi içerisinde (s.65-89). Lisans Yayınevi.
Krashen, S. D. (1973). Lateralization, language learning, and the critical period: Some new evidence. Language Learning, 23(1), 63–74. https://10.1111/j.1467-1770.1973.tb00097.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-1770.1973.tb00097.x
Lewis, M. P., Simons, G. F., & Fennig, C. D. (Eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the world. SIL International.
Merriam, S. B. (2014). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Yayınevi.
Oruç, Ş. (2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Academic Social Science Studies, (45), 279-290. https://10.9761/JASSS3411 DOI: https://doi.org/10.9761/JASSS3411
Özpolat, M., & Sağlam, M. (2020). Erken çocukluk döneminde iki dilliliğin çocukların alıcı ve ifade edici dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 788–814. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043282 DOI: https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043282
Öztekin, B. (2019). Typical and atypical language development in Turkish-Swedish bilingual children aged 4–7. [Unpublished doctoral thesis]. Acta Universitatis Upsaliensis.
Özyürek, A., & Çetinkaya, A. (2021). Erken çocukluk döneminde çocukları tanıma ve değerlendirme. F. Yaşar Ekici ve K. A. Kırkıç (Ed.), Erken çocukluk eğitimi kuramdan uygulamaya (s.475-490) içinde. Nobel Tıp.
Ransdell, S., Barbier, M.-L., & Niit, T. (2006). Metacognitions about Language Skill and Working Memory among Monolingual and Bilingual College Students: When Does Multilingualism Matter?. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 9(6), 728–741. https://doi.org/10.2167/beb390.0 DOI: https://doi.org/10.2167/beb390.0
Paradis, J. (2010). Bilingual children’s acquisition of English verb morphology: Effects of language exposure, structure complexity, and task type. Language Learning, 0(60), 651-680. https://10.1111/j.1467-9922.2010.00567.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9922.2010.00567.x
Pearson, B. Z. (2008). Raising a bilingual child. Random House.
Rodriguez, M. V. (2015). Families and educators supporting bilingualism in early childhood. School Community Journal, 25(2), 177-194.
Romanowski P. (2018). Strategies of communication in an NNB family – on the way to bilingual maintenance in a monolingual context. In Romanowski P., Jedynak M. (Eds.), Current issues in bilingualism and bilingual education (pp. 3–21). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-92396-3_1
Savaşır, I., Sezgin, N., & Erol, N. (1994). Ankara Gelişim Tarama Envanteri el kitabı. Türk Psikologlar Birliği.
Scott, W. A., & Ytreberg, L. H. (1990). Teaching English to children. Longman.
Şengül, K., & Yokuş, Y. (2021). İsveç’te yaşayan iki dilli Türk çocuklarının Türkçe öğrenme ve kullanma durumlarına ilişkin veli görüşleri. Asya Studies, 5(17), 15-32. https://10.31455/asya.986073 DOI: https://doi.org/10.31455/asya.986073
Talay-Ongan, A. (1998). Typical and atypical development in early childhood. KHL.
Tercan, H., & Tercan, C. (2020). Erken yıllarda iki dilde eğitim: öğretmenlerin bakış açısıyla etki ve sonuçların incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 7(3), 239-259. https://doi.org/10.21020/husbfd.644117
Topbaş, S. S. (2007). Dil ve kavram gelişimi. Kök Yayıncılık.
Tran, C. D., Arredondo, M. M., & Yoshida, H. (2015). Differential effects of bilingualism and culture on early attention: a longitudinal study in the U.S., Argentina, and Vietnam. Frontiers in Psychology, 6(795), 1-14. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00795 DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00795
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2013). Öğretim programları. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=214
Tunçeli, H. İ., & Zembat, R. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişimin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 1-12.
Unsworth, S., Brouwer, S., De Bree, E., & Verhagen, J. (2019). Predicting bilingual preschoolers’ patterns of language development: Degree of non-native input matters. Applied Psycholinguistics, 40(5), 1189-1219. https://10.1017/S0142716419000225 DOI: https://doi.org/10.1017/S0142716419000225
Yağlı, A. (2022). Çocuklara yabancı dil öğretiminde çizgi filmlerin kullanılması: Zou adlı çizgi film örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1.Uluslararası Yabancı Dil Eğitimi Sempozyumu (YABDİLSEM) Özel Sayısı, 33-53.
Yağmur, K., & Jacobs, D. (2015). Language maintenance and shift patterns of the Turkish speakers in the Netherlands. Bilig- Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 74, 259–286.
Yağmur, K., & van de Vijver, F. J. R. (2012). Acculturation and language orientations of Turkish immigrants in Australia, France, Germany, and the Netherlands. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43(7), 1110–1130. https://10.1177/0022022111420145 DOI: https://doi.org/10.1177/0022022111420145
Yavuzer, H. (2018). Çocuk psikolojisi (34. baskı). Remzi.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (2.baskı). Seçkin yayıncılık.
Yıldırım, A., & Koçak, N. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 133-143.
Yıldırım, İ. (2019). Eğitim psikolojisi. Anı yayıncılık.
Yıldırım, G. (2020). Kelime öğrenme sürecini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. International Journal of Current Approaches in Language, Education and Social Sciences, 2(1), 215-231. https://10.35452/caless.2020.12 DOI: https://doi.org/10.35452/caless.2020.12
Yılmaz, M. Y. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya’daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. Electronic Turkish Studies, 9(3), 1643-1654. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6216 DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6216
Yörükoğlu, A. (2016). Çocuk ruh sağlığı. (30. bs.) Özgür Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Yaşadıkça Eğitim
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.
