Eğitim Fakülteleri Lisans Programlarındaki Değişimlerin YÖK ATLAS’taki Çeşitli Girdi Göstergeleri (2022-2024) Üzerinden İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2025392894Anahtar Kelimeler:
Öğretmenlik Mesleği- YÖK ATLAS- YükseköğretimÖzet
Öğretmenlik mesleği son zamanlarda yükseköğretim düzeyinde en çok tartışılan konuların başında gelmektedir ve bu bağlamda çeşitli düzenlemelerin de odağını oluşturmaktadır. Bu duruma bağlı olarak bu çalışmanın temel amacı, 2022-2024 yılları arasında Türkiye’deki eğitim fakültelerinin lisans programlarında gözlenen değişiklikleri YÖK ATLAS verileri üzerinden incelemek şeklinde belirlenmiştir. Araştırmada toplamda 21 ayrı öğretmenlik programına ait 2022-2024 arası verileri devlet üniversiteleri ve vakıf üniversiteleri için ayrı ayrı işlenmiştir. Çalışmada nicel yöntemler içinde yer alan betimsel tarama modeli kullanılmış, veriler YÖK ATLAS platformundan alınarak SPSS 26 yazılımında analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, bazı öğretmenlik programlarında (örneğin fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenliği) ciddi kontenjan boşlukları gözlemlenmiştir. 2024 yılında fen bilgisi öğretmenliği programlarında boş kontenjan oranı %68,5’e kadar yükselmiştir. Bu durum, öğretmenlik mesleğinin cazibesini yitirdiğini ve mezunların iş bulma olanaklarının sınırlı algılandığını göstermektedir. Ayrıca devlet üniversitelerinin, vakıf üniversitelerine göre genellikle daha yüksek akademik başarıya sahip öğrencileri kabul ettiği görülmektedir. Bununla birlikte kümeleme analizi sonuçları, öğretmen adaylarının tercihlerinde en önemli değişken olarak öğretmenlik programının burs olanaklarının (devlet üniversiteleri için ücretsiz olması) en belirgin değişken olduğunu göstermektedir.
İndirmeler
Referanslar
Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O., & Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160.
Akdemir, A. S. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Turkish Studies, 8(12), 15-28. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5706
Akın, S., & Özdoğan, S.S. (2021). Öğretmen eğitiminde yapıtaşı: Türkiye, Singapur ve Hong Kong’da öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 269-311. DOI: https://doi.org/10.30964/auebfd.642519
Akman, Y. (2019). Eğitim fakültelerinin misyonları üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 39-56. DOI: https://doi.org/10.9779/pauefd.452829
Argon, T. (2024). Öğretmenlik mesleği bağlamında eğitim politikalarındaki sürekli değişiklikler. Okul Yönetimi Dergisi, 4(2), 142-146.
Arslan, E. (2023). Türkiye ve İspanya’nın öğretmen yetiştirme sistemi. Erciyes Akademi, 37(3), 1364-1390. DOI: https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1337879
Aslanyürek, M., & Mesut, A. (2021). Kümeleme performansını ölçmek için yeni bir yöntem ve metin kümeleme için değerlendirmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 27, 53-65. DOI: https://doi.org/10.31590/ejosat.932938
Aşiroğlu, S. (2019). Öğretmen yetiştirme programlarına girişte öğrenci başarısındaki değişimler. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 1-14.
Atanur-Baskan, G. A., & Aydın, A. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
Aydın, R., Canavar, O., & Akkın, A. (2018). Öğretmenlerin, öğretmenlik mesleği ve öğretmenliğin toplumsal statüsüne ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(21), 965-990.
Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.
Benli, F. (2020). İlkokullara öğretmen yetiştirme (1923-2018). Milli Eğitim, 49(228), 71-105. DOI: https://doi.org/10.37669/milliegitim.824834
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Canbulta, M., & Canbulat, A. N. K. (2015). Avusturya ve Türkiye’de öğretmen adayı belirleme süreci. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 113-132. DOI: https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.006
Çark, Ö. (2020). Dijital dönüşümün işgücü ve meslekler üzerindeki etkileri. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(Özel Sayı 1), 19-34.
Çelebi, N., & Kazancı, E. (2021). Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları ve yabancı eğitim uzmanlarının eğitimdeki etkileri (1923-1960). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 198-218. DOI: https://doi.org/10.18026/cbayarsos.959346
Çetin, A., Ünsal, S., & Hekimoğlu, E. (2021). 2018-2019 öğretim yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 337-358. DOI: https://doi.org/10.53444/deubefd.904931
Dağlı, A. (2006). 2547 sayılı yüksek öğretim kanunu ve öğretmen yetiştiren kurumların üniversitelere devredilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(18), 44-53.
Demirkol, M., Orhan, M., & Karagözoğlu, A. A. (2023). Türk eğitim sisteminde yaşanan yönetsel sorunlar ve çözüm önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(4), 1666-1685. DOI: https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1228133
Erdem, A. R. (2015). Türkiye’deki öğretmen yetiştirmenin A, B, Ç’si. Journal of Teacher Education and Educators, 4(1), 16-38.
Ertan-Kantos, Z. (2021). Öğretmenlik mesleğinin itibarı ile ilgili öğretmen görüşleri. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 682-703. DOI: https://doi.org/10.30900/kafkasegt.983200
Gül, A. C. (2016). Türkiye ile Çin, Finlandiya, Japonya ve Hollanda’nın öğretmen yetiştirme ve seçme sistemlerinin karşılaştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 63-72.
Gül, G. (2004). Birey toplum eğitim ve öğretmen. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 223-236.
Gündüz, M. (2024). Öğretmen yetiştirme. Türk Maarif Ansiklopedisi. https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ogretmen-yetistirme
Hacettepe Üniversitesi (2024). Öğrenci ve mezun profili. https://turkceegitimi.hacettepe.edu.tr/tr/menu/ogrenci_ve_mezun_profili-77?utm_source
Kaplan, F., & Aslan, H. (2023). Öğretmenlik kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bilimsel Eğitim Araştırmaları, 7(2), 134-158. DOI: https://doi.org/10.31798/ses.1378127
Kavak, Y., Aydın, A., & Akbaba-Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982-2007) (Öğretmenin üniversitede yetiştirilmesinin değerlendirilmesi). YÖK Yayınları.
Kesim, E. (2020). Vakıf üniversitelerinin ekonomik etkinliğinin öğrenci sayısı ve gelir değişkenleri bağlamında incelenmesi. AJESI-Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 359-398. DOI: https://doi.org/10.18039/ajesi.682044
Kılıç, M. Y. (2022). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri, beklentileri ve öğretmenlik programının niteliğinin artırılmasına yönelik görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 35-65. DOI: https://doi.org/10.9779/pauefd.1031456
Kıran, A. B., Durmuş, E., & Sucu, N. N. (2019). Öğretmenlik mesleğinin itibar kaybı nedenleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 4(1), 8-13.
Kirby, F. (2019). Türkiye’de Köy Enstitüleri. Tarihçi Kitabevi.
Konu-Kadirhanoğulları, M. (2024). YÖK ATLAS (2020-2021-2022) verilerine göre biyoloji öğretmenliği programları üzerine bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(36), 739-758.
Kutlu-Abu, N., Bacanak, A., & Gökdere, M. (2016). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 287-307.
Külekçi-Akyavuz, E., & Küçükkapdan, O. (2024). Öğretmenlerin mesleki gelişim süreçlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 78-90.
MEB (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 sayılı). https://mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
Orhan, E. E. (2017). Türkiye’de öğretmen adayları aldıkları öğretmen eğitimi hakkında ne düşünüyor? nitel bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 42(189), 197-216.
Özdemir, T. Y., Doğan, A., & Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik kariyer basamakları hakkında öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11(2), 53-67.
Öztürk, C. (1993). Darülmuallimin. İslam Ansiklopedisi C8, Türkiye Diyanet Vakfı.
Öztürk, M. A., & Erdem, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958. DOI: https://doi.org/10.33711/yyuefd.751859
Şimşek, T. (2023). Osmanlı Devleti son dönemi öğretmen okullarına bir bakış. Millî Eğitim, 52(238), 1065-1088. DOI: https://doi.org/10.37669/milliegitim.1107512
Turan-Güllaç, E. (2023). Eğitim fakülteleri lisans programlarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 559-575. DOI: https://doi.org/10.24315/tred.1065688
Türkoğlu, P. (2019). Tonguç ve enstitüleri. Türkiye İş Bankası Yayınları.
Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z., & Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Yükseköğretim Kurulu, (2024a). Öğretmen yetiştirme. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ogretmen-yetistirme
Yükseköğretim Kurulu, (2024b). Yükseköğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/
Zeren, Ö. (2024). Atatürk dönemi eğitim politikaları ve mesleki ve teknik eğitim alanındaki gelişmeler. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11(6), 4032-4056.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Tuğba Karaçam- Taner Atmaca

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.