Eğitim Fakülteleri Lisans Programlarındaki Değişimlerin YÖK ATLAS’taki Çeşitli Girdi Göstergeleri (2022-2024) Üzerinden İncelenmesi

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.33308/26674874.2025392894

Anahtar Kelimeler:

Öğretmenlik Mesleği- YÖK ATLAS- Yükseköğretim

Özet

Öğretmenlik mesleği son zamanlarda yükseköğretim düzeyinde en çok tartışılan konuların başında gelmektedir ve bu bağlamda çeşitli düzenlemelerin de odağını oluşturmaktadır. Bu duruma bağlı olarak bu çalışmanın temel amacı, 2022-2024 yılları arasında Türkiye’deki eğitim fakültelerinin lisans programlarında gözlenen değişiklikleri YÖK ATLAS verileri üzerinden incelemek şeklinde belirlenmiştir. Araştırmada toplamda 21 ayrı öğretmenlik programına ait 2022-2024 arası verileri devlet üniversiteleri ve vakıf üniversiteleri için ayrı ayrı işlenmiştir. Çalışmada nicel yöntemler içinde yer alan betimsel tarama modeli kullanılmış, veriler YÖK ATLAS platformundan alınarak SPSS 26 yazılımında analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, bazı öğretmenlik programlarında (örneğin fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenliği) ciddi kontenjan boşlukları gözlemlenmiştir. 2024 yılında fen bilgisi öğretmenliği programlarında boş kontenjan oranı %68,5’e kadar yükselmiştir. Bu durum, öğretmenlik mesleğinin cazibesini yitirdiğini ve mezunların iş bulma olanaklarının sınırlı algılandığını göstermektedir. Ayrıca devlet üniversitelerinin, vakıf üniversitelerine göre genellikle daha yüksek akademik başarıya sahip öğrencileri kabul ettiği görülmektedir. Bununla birlikte kümeleme analizi sonuçları, öğretmen adaylarının tercihlerinde en önemli değişken olarak öğretmenlik programının burs olanaklarının (devlet üniversiteleri için ücretsiz olması) en belirgin değişken olduğunu göstermektedir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Yazar Biyografileri

Tuğba Karaçam, Düzce Üniversitesi

e-posta: tugbakaracamm@gmail.com

Taner Atmaca, Düzce Üniversitesi

e-posta: taneratmaca@duzce.edu.tr

Referanslar

Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O., & Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160.

Akdemir, A. S. (2013). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Turkish Studies, 8(12), 15-28. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.5706

Akın, S., & Özdoğan, S.S. (2021). Öğretmen eğitiminde yapıtaşı: Türkiye, Singapur ve Hong Kong’da öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 269-311. DOI: https://doi.org/10.30964/auebfd.642519

Akman, Y. (2019). Eğitim fakültelerinin misyonları üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 39-56. DOI: https://doi.org/10.9779/pauefd.452829

Argon, T. (2024). Öğretmenlik mesleği bağlamında eğitim politikalarındaki sürekli değişiklikler. Okul Yönetimi Dergisi, 4(2), 142-146.

Arslan, E. (2023). Türkiye ve İspanya’nın öğretmen yetiştirme sistemi. Erciyes Akademi, 37(3), 1364-1390. DOI: https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1337879

Aslanyürek, M., & Mesut, A. (2021). Kümeleme performansını ölçmek için yeni bir yöntem ve metin kümeleme için değerlendirmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 27, 53-65. DOI: https://doi.org/10.31590/ejosat.932938

Aşiroğlu, S. (2019). Öğretmen yetiştirme programlarına girişte öğrenci başarısındaki değişimler. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 1-14.

Atanur-Baskan, G. A., & Aydın, A. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.

Aydın, R., Canavar, O., & Akkın, A. (2018). Öğretmenlerin, öğretmenlik mesleği ve öğretmenliğin toplumsal statüsüne ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 7(21), 965-990.

Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.

Benli, F. (2020). İlkokullara öğretmen yetiştirme (1923-2018). Milli Eğitim, 49(228), 71-105. DOI: https://doi.org/10.37669/milliegitim.824834

Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.

Canbulta, M., & Canbulat, A. N. K. (2015). Avusturya ve Türkiye’de öğretmen adayı belirleme süreci. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 113-132. DOI: https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.006

Çark, Ö. (2020). Dijital dönüşümün işgücü ve meslekler üzerindeki etkileri. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(Özel Sayı 1), 19-34.

Çelebi, N., & Kazancı, E. (2021). Cumhuriyet dönemi eğitim politikaları ve yabancı eğitim uzmanlarının eğitimdeki etkileri (1923-1960). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 198-218. DOI: https://doi.org/10.18026/cbayarsos.959346

Çetin, A., Ünsal, S., & Hekimoğlu, E. (2021). 2018-2019 öğretim yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 337-358. DOI: https://doi.org/10.53444/deubefd.904931

Dağlı, A. (2006). 2547 sayılı yüksek öğretim kanunu ve öğretmen yetiştiren kurumların üniversitelere devredilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(18), 44-53.

Demirkol, M., Orhan, M., & Karagözoğlu, A. A. (2023). Türk eğitim sisteminde yaşanan yönetsel sorunlar ve çözüm önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(4), 1666-1685. DOI: https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1228133

Erdem, A. R. (2015). Türkiye’deki öğretmen yetiştirmenin A, B, Ç’si. Journal of Teacher Education and Educators, 4(1), 16-38.

Ertan-Kantos, Z. (2021). Öğretmenlik mesleğinin itibarı ile ilgili öğretmen görüşleri. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 682-703. DOI: https://doi.org/10.30900/kafkasegt.983200

Gül, A. C. (2016). Türkiye ile Çin, Finlandiya, Japonya ve Hollanda’nın öğretmen yetiştirme ve seçme sistemlerinin karşılaştırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 63-72.

Gül, G. (2004). Birey toplum eğitim ve öğretmen. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 223-236.

Gündüz, M. (2024). Öğretmen yetiştirme. Türk Maarif Ansiklopedisi. https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ogretmen-yetistirme

Hacettepe Üniversitesi (2024). Öğrenci ve mezun profili. https://turkceegitimi.hacettepe.edu.tr/tr/menu/ogrenci_ve_mezun_profili-77?utm_source

Kaplan, F., & Aslan, H. (2023). Öğretmenlik kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bilimsel Eğitim Araştırmaları, 7(2), 134-158. DOI: https://doi.org/10.31798/ses.1378127

Kavak, Y., Aydın, A., & Akbaba-Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982-2007) (Öğretmenin üniversitede yetiştirilmesinin değerlendirilmesi). YÖK Yayınları.

Kesim, E. (2020). Vakıf üniversitelerinin ekonomik etkinliğinin öğrenci sayısı ve gelir değişkenleri bağlamında incelenmesi. AJESI-Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(1), 359-398. DOI: https://doi.org/10.18039/ajesi.682044

Kılıç, M. Y. (2022). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri, beklentileri ve öğretmenlik programının niteliğinin artırılmasına yönelik görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 35-65. DOI: https://doi.org/10.9779/pauefd.1031456

Kıran, A. B., Durmuş, E., & Sucu, N. N. (2019). Öğretmenlik mesleğinin itibar kaybı nedenleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 4(1), 8-13.

Kirby, F. (2019). Türkiye’de Köy Enstitüleri. Tarihçi Kitabevi.

Konu-Kadirhanoğulları, M. (2024). YÖK ATLAS (2020-2021-2022) verilerine göre biyoloji öğretmenliği programları üzerine bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(36), 739-758.

Kutlu-Abu, N., Bacanak, A., & Gökdere, M. (2016). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 287-307.

Külekçi-Akyavuz, E., & Küçükkapdan, O. (2024). Öğretmenlerin mesleki gelişim süreçlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 78-90.

MEB (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 sayılı). https://mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf

Orhan, E. E. (2017). Türkiye’de öğretmen adayları aldıkları öğretmen eğitimi hakkında ne düşünüyor? nitel bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 42(189), 197-216.

Özdemir, T. Y., Doğan, A., & Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik kariyer basamakları hakkında öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11(2), 53-67.

Öztürk, C. (1993). Darülmuallimin. İslam Ansiklopedisi C8, Türkiye Diyanet Vakfı.

Öztürk, M. A., & Erdem, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin iş yükü algısı ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958. DOI: https://doi.org/10.33711/yyuefd.751859

Şimşek, T. (2023). Osmanlı Devleti son dönemi öğretmen okullarına bir bakış. Millî Eğitim, 52(238), 1065-1088. DOI: https://doi.org/10.37669/milliegitim.1107512

Turan-Güllaç, E. (2023). Eğitim fakülteleri lisans programlarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi, Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 559-575. DOI: https://doi.org/10.24315/tred.1065688

Türkoğlu, P. (2019). Tonguç ve enstitüleri. Türkiye İş Bankası Yayınları.

Yurdakul, S., Gür, B. S., Çelik, Z., & Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.

Yükseköğretim Kurulu, (2024a). Öğretmen yetiştirme. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/ogretmen-yetistirme

Yükseköğretim Kurulu, (2024b). Yükseköğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/

Zeren, Ö. (2024). Atatürk dönemi eğitim politikaları ve mesleki ve teknik eğitim alanındaki gelişmeler. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 11(6), 4032-4056.

İndir

Yayınlanmış

2025-05-30

Nasıl Atıf Yapılır

Karaçam, T., & Atmaca, T. (2025). Eğitim Fakülteleri Lisans Programlarındaki Değişimlerin YÖK ATLAS’taki Çeşitli Girdi Göstergeleri (2022-2024) Üzerinden İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 39(2), 490–507. https://doi.org/10.33308/26674874.2025392894

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri