Okul Öncesi Öğretmeni Mesleki Öz-Yeterlik Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.33308/26674874.2024381664

Anahtar Kelimeler:

Okul Öncesi Öğretmeni- Mesleki Öz-Yeterlik- Okul Öncesi Eğitimi- Ölçek Geliştirme

Özet

Öğretmen yeterlikleri, öğretmenlik mesleği ile birlikte başlayıp yıllar içerisinde farklı çalışmalar ile eğitimdeki öneminden dolayı üzerinde durularak, geliştirilmesini sağlamak amacıyla üzerinde çalışmalar yapılan bir alandır. Öğretmenlik mesleği ile ilgili temel yeterlik alanları belirlenmiş olup, her bir öğretmenlik alanı için de özel alanlar belirlenmiştir. Bu çalışmada, okul öncesi öğretmenlerinin mesleki öz-yeterliklerini belirlemek üzere geçerli ve güvenilir bir değerlendirme aracı geliştirmeyi amaçlamaktadır. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde öncelikle 55 maddelik soru havuzu oluşturulmuş ve bir maddenin anlaşılır olmaması nedeniyle çıkarılmasıyla kalan 54 madde uzman görüşüne gönderilip kapsam geçerliği belirlenmiştir. Lawshe yöntemi kullanılarak ölçeğin kapsam geçerlik indeksi 0.76 olarak belirlenmiştir. Daha sonra ölçek üzerinde sırasıyla açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve güvenirlik için test tekrar test yöntemi uygulanmıştır. Bu üç analiz süreci için veriler ayrı ayrı oluşturulan ve okul öncesi öğretmenlerinin yer aldığı üç farklı çalışma grubundan elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 29 maddelik 4 boyuttan oluşan bir yapı belirlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ise 5 madde ölçekten çıkarılmış ve 24 maddelik 4 boyutlu ölçeğin “kabul edilebilir” bir model uyum düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Test tekrar test yöntemi ile belirlenen anlamlı ve 0.777 düzeyindeki korelasyon katsayısı ile ölçeğin güvenirlik özelliğine sahip olduğu belirlenmiştir. Geliştirilen ölçek ile okul öncesi öğretmenlerinin hizmet öncesi ve hizmet sürecindeki mesleki öz-yeterlik durumlarının belirlenmesi, çeşitli değişkenlere göre değerlendirilerek gerekli destek hizmetlerinin sağlanması önerilmektedir.

İndirmeler

İndirme verileri henüz mevcut değil.

Yazar Biyografileri

Mehmet Toran, İstanbul Kültür Üniversitesi

Mehmet Toran İstanbul Kültür Üniversitesi öğretim üyesidir.

Mehmet Mart, Necmettin Erbakan Üniversitesi

Mehmet Mart Necmettin Erbakan Üniversitesi öğretim üyesidir. 

Bülent Özden, Marmara Üniversitesi

Bülent Özden Marmara Üniversitesi öğretim üyesidir.

Referanslar

Aksu, G., Eser, M.T., & Güzeller, C.O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik modeli uygulamaları. Detay Yayıncılık.

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı (6.Baskı). Sakarya Yayıncılık.

Atasoy, H. K., & Abalı Öztürk, Y. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki değerlere sahip olma düzeyleri ile öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin analizi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 671-705.

Bağ, C., & Çeviker Ay, Ş. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmen yeterlikleri ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 289-312. DOI: https://doi.org/10.11616/basbed.v17i38799.459410

Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.

Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (5. Baskı). Pegem Akademi.

Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik (1. Baskı). Pegem Akademi.

George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference (10a Ed.). Pearson.

Gökçen, M., & Kutluca, A. Y. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin pedagojik inançlarının pedagojik yeterlikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 214-240. DOI: https://doi.org/10.17860/mersinefd.1120188

Göksoy, S. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki genel yeterliliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(2), 92-104.

Grangeat, M., & Gray, P. (2007). Factors influencing teachers' professional competence development. Journal of Vocational Education and Training, 59(4), 485-501. DOI: https://doi.org/10.1080/13636820701650943

Güneş, G., & Toran, M. (2022). Challenges of COVID-19: Preschool teachers’ views and experiences during the quarantine. Yaşadıkça Eğitim, 36(1), 146-161. DOI: https://doi.org/10.33308/26674874.2022361367

Güngör, H., Gülay Ogelman, H., & Amca Toklu, D. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin öğretmen yeterliliğive mesleki doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 38-48. DOI: https://doi.org/10.29065/usakead.1088972

Işık, A., Çiltaş, A. & Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.

Kanbay Ak, G., Yıldırım, B., & Ateş, H. K. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algılarının incelenmesi (Başakşehir İlçesi Örneği). Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (55), 89-108.

Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.

Karagöz, Y. (2019). Spss Amos Meta uygulamalı nitel, nicel, karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (2. Baskı). Nobel Yayınevi

Karakaş, U.U. (2002). Okul öncesi öğretmenlerin yeterlikleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.

Kök, M., Çiftçi, M., & Ayık, A. (2011). Öğretmenlik mesleği özel alan yeterliklerine ilişkin bir inceleme (Okul öncesi öğretmenliği örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 169-183.

Kulshrestha, A. K., & Pandey, K. (2013). Teachers training and professional competencies. Voice of Research, 1(4), 29-33.

Kunter, M., Kleickmann, T., Klusmann, U., & Richter, D. (2013). The development of teachers’ professional competence. M. Kunter, J. Baumert, W. Blum, U. Klusmann, S. Krauss, & M. Neubrand (Ed.), Cognitive activation in the mathematics classroom and professional competence of teachers içinde (ss. 63–77). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4614-5149-5_4

Metin, Ş., & Aydoğan, Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerin özel alan yeterlik ve öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(224), 33-57.

Millî Eğitim Bakanlığı. (2017a). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf

Millî Eğitim Bakanlığı. (2017b). Okul öncesi öğretmeni özel alan yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/06160307_5-YYretmen_Yeterlikleri_KitabY_okul_Yncesi_YYretmeni_Yzel_alan_yeterlikleri_ilkYYretim_parYa_8.pdf

Preston, C. C., & Colman, A. M. (2000). Optimal number of response categories in rating scales: Reliability, validity, discriminating power, and respondent preferences. Acta Psychologica, 104(1), 1–15. DOI: https://doi.org/10.1016/S0001-6918(99)00050-5

Seçer, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve Lisrel uygulamaları (2.Baskı). Anı Yayıncılık.

Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (Çev. Ed. M. Baloğlu). Nobel Yayınevi. (Orijinal yayın tarihi, 2013, 6.Baskı).

Teltik, H. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algılarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisinin belirlenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.

Toran, M., & Hacıfazılıoğlu, Ö. (2020). Dream versus reality: The process of preschool teacher's professionallization in Turkey. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 377-392. DOI: https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.18

Toran, M., & Yağan Güder, S. (2020). Supporting teachers’ professional development: Examining the opinions of pre-school teachers attending courses in an undergraduate program. Pegem Journal of Education and Instruction, 10(3), 809-868. DOI: https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.026

Toran, M. (2012). Early childhood education in Turkey: A critical overview. K. Inal & G. Akkaymak (Ed.), Neoliberal transformation of education in Turkey: Political and ideological analysis of educational reforms in the age of AKP içinde (ss. 191–204). Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137097811_15

Türkeç Aktaş, Y. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin yeterlilik düzeyleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.

Yenen, E. T. (2022). Öğretmenlerin Mesleki Yeterliklerini Etkileyen Faktörler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 27-45. DOI: https://doi.org/10.33206/mjss.767720

Yıldırım, B. (2021). Preschool education in Turkey during the Covid-19 pandemic: A phenomenological study. Early Childhood Education Journal, 49(5), 947-963. DOI: https://doi.org/10.1007/s10643-021-01153-w

Yurdagül, H. (2005, Eylül 28-30). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması [Tam Metin Bildiri]. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli, Türkiye.

İndir

Yayınlanmış

2024-01-12

Nasıl Atıf Yapılır

Toran, M., Mart, M., & Özden, B. (2024). Okul Öncesi Öğretmeni Mesleki Öz-Yeterlik Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yaşadıkça Eğitim, 38(1), 88–104. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381664

Sayı

Bölüm

Araştırma Makaleleri