Ağır ve Çoklu Yetersizliğe Sahip Çocuğu Olan Ebeveynlerin Evde Eğitime ve Çocuklarına Yönelik Gereksinimlerinin Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2024381643Anahtar Kelimeler:
Ağır ve Çoklu Yetersizlik- Ağır ve Çoklu Yetersizliği Olan Birey- Evde Eğitim- Gereksinim- EbeveynÖzet
Gerçekleştirilen çalışmanın amacı, ağır ve çoklu yetersizliğe (AÇY) sahip çocuğu olan ebeveynlerin evde eğitime ve çocuklarına yönelik gereksinimlerinin belirlenmesidir. Evde eğitim alan AÇY’ye sahip çocuğu olan üçü erkek, sekizi kadın olmak üzere toplam 11 ebeveyn araştırmanın katılımcılarını oluşturmuştur. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Yapılan görüşmeler toplamda 223 dakika 15 saniye sürmüş olup görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonunda ebeveynler, çocuklarının sahip olduğu yetersizliklere yönelik yaşadıkları zorlukları ve bu zorluklara ilişkin gereksinimlerini ifade etmişlerdir. Ebeveynler; AÇY olan çocuğun aldığı evde eğitime yönelik; evde uygun ortama, maddi desteğe ve çocuğa uygun eğitim materyallerine gereksinimleri olduğunu ifade etmişlerdir. Çocuğun ev ortamında akademik becerileri kazanmalarına yönelik; ders saati sürelerinin arttırılmasına, uygun ortama, ders araç gereçlerine ve problem davranışlarla başa çıkma gereksinimi duyduklarını belirtmişlerdir. Ebeveynler çocuğun ev ortamında günlük yaşam becerilerini kazanmalarına yönelik; becerileri öğretmede bilgiye, çevre desteğine ve teknolojik desteğe gereksinim duyduklarını, çocuğun evde bağımsız olarak hareket edebilmeleri için ise çocuğa uygun yürütece, bastona ve yemek yemek için uygun aparatlara gereksinim duyduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca ebeveynler, devletten alanında uzman öğretmenlerin atanmasını, verilen maddi desteğin arttırılmasını, evde eğitim ders saatlerinin arttırılmasını, evde sağlık bakımı desteği ve fizyoterapi desteğinin verilmesini istemişlerdir. Araştırma bulguları alanyazın ışığında tartışılarak önerilerde bulunulmuştur.
İndirmeler
Referanslar
Arora, T. (2006). Elective home education and special educational needs. Journal of Research in Special Educational Needs, 6(1), 55–66. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1471-3802.2006.00059.x
Arslan, Y. (2015). Türkiye’de kitlesel bir eğitim topluluğu: Gezerek özel eğitim hizmeti veren öğretmenler ve sorunları (Batman örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(4), 139-153.
Atılgan, G. (2018). Öğretmenlerin ve ebeveynlerin evde eğitim hizmetine yönelik görüşlerinin ve uygulama sürecinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
Aymen Peker, E., & Taş, E. (2017). Evde eğitim uygulaması üzerine bir durum çalışması: Evde fen eğitimi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 139-174.
Barantota, V. (2016). İşitme ve zihinsel yetersizliği olan çocuklara sahip burundili ailelerin gereksinimlerinin belirlenmesi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Cavkaytar, A., & Diken İ. H. (2006). Özel eğitime giriş (2. Basım). Kök.
Cavkaytar, A., Ceylan, E., Adıgüzel, O. C., Uysal, H., & Garan, O. (2012). Investigating education and support needs of families who have children with intellectual disabilities. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 3(4), 79-99.
Changnon, T. (2002). Meeting the needs of students with severe and/or profound multiple disabilities. (15.06.2012). http://www.stancoe.org/cfs/handouts/SpecialNds/pdf/sev ereandormultipledisabilities. pdf.
Cogan, M.F. (2010). Exploring academic outcomes of homeschooled students. Journal of College Admission, 208, 18-25.
Çay, E., & Eldeniz Çetin, M. (2022). Çoklu yetersizlikle ilgili temel kavramlar. E. Sardohan Yıldırım ve M. Eldeniz Çetin (Ed.), Özel gereksinimli çocuğu olan anne-baba el kitabı serisi içinde (ss.1-18) Eğiten Kitap.
Çiftçi Tekinarslan, İ., Sivrikaya, T., Keskin, N. K., Özlü, Ö. & Rasmussen, M. U. (2018). Kaynaştırma eğitimi alan öğrencilerin ebeveynlerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 17(1), 82-101. DOI: https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.413746
Demirbilek, M. (2013). Zihinsel engelli bireylerin ve ailelerinin gereksinimleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(3), 58-64. DOI: https://doi.org/10.5455/tjfmpc.45355
Dere Çiftçi, H. (2015). Zihinsel yetersizliği bulunan çocuk sahibi ebeveynlerin eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 36-54. DOI: https://doi.org/10.14687/ijhs.v12i1.2840
Durualp, E., Kocabas, K., Arslan, A., & Özaydın, K. (2011). The examination of the needs and stress levels of the parents of handicapped children in terms of some variables. US-China Education Review B, 2, 260-272.
Eldeniz Çetin, M., & Sönmez, M. (2019). Çoklu yetersizliğe sahip çocuğu olan annelerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1252-1267. DOI: https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466339
Erbasan, Ö., & Sağlam, A. (2020). Okuma güçlüğü olan evde eğitim öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi. Temel Eğitim Dergisi, 2(1), 14-25.
Harding, T. A. (2003). A submission for the home schooling review. Australian Christian Academy.
Heward, W. L., Alber Morgan, S. R., & Konrad, M. (2017). Exceptional children. An introduction to special education. The Ohio State University.
Isenberg, J. (2007). What have we learned about home schooling? Peabody Journal Of Educatıon, 82(2-3), 387– 409. DOI: https://doi.org/10.1080/01619560701312996
Kahraman, Ö. G., & Çetin, A. (2015). Gelişimsel geriliği olan bebeğe sahip annelerin tanı sonrası yaşadıkları sürece ilişkin görüşlerinin ve gereksinimlerinin belirlenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 7(1), 97-128.
Kauffman, J. M., & Hallahan, D. P. (2005). Special education: what it is and why we need it. Allyn & Bacon.
Kaytez, N., Durualp, E., & Kadan, G. (2015). Engelli çocuğu olan ailelerin gereksinimlerinin ve stres düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 197-214.
Kirk, J., & Winthrop, R. (2006). Home-based schooling: Access to quality education for Afghan girls. Journal of Education for International Development, 2(2), 1-9.
Kizir, M., & Çifci Tekinarslan, İ. (2018). Ağır ve çoklu yetersizliği (AÇYE) olan çocuk annelerinin yaşadıkları sorunların ve sorunlarla baş etme yöntemlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 233-256. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.321683 DOI: https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.321683
Kumcağız, H., Bozkurt, Y., & Kurtoğlu, E. (2018). Zihinsel engelli öğrencilerin ailelerinin gereksinimlerinin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9.
Küçüközyiğit, M. S., Aslan, C., & Yalçın, G. (2021). Görme yetersizliği olan çocuğa sahip ailelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(3), 1214-1239. DOI: https://doi.org/10.30703/cije.833902
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Jossey-Bass.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed). Sage.
Olsson, I., & Roll-Pettersson, L. (2012). No no, you cannot say that!’ Perceptions and experiences of parents of preschool children with intellectual disabilities in Sweden. European Journal of Special Needs Education, 27(1), 69-80. DOI: https://doi.org/10.1080/08856257.2011.640486
Önder, M., & Karabulut, A. (2017). Determining the needs of mothers with at least three intellectual disabled children. European Journal of Special Education Research, 2(6), 204-233.
Özsoy, Y., Özyürek, M., & Eripek, S. (2002). Özel eğitime muhtaç çocuklar: Özel eğitime giriş. Karatepe.
Özşenol, F., Işıkhan, A., Ünay, B., Aydın, H.İ., & Gökçay, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 45(2), 156-164.
Parks, E. S. (2009). Deaf and hard of hearing homeschoolers: Sociocultural motivati- on and approach. Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session, 49. DOI: https://doi.org/10.31356/silwp.vol49.04
Pletsch, M. (2015). Multiple disabilities: Teacher training and teaching-learning processes. Cadernos De Pesquisa, 45(155), 11-27. DOI: https://doi.org/10.1590/198053142862
Pürsün, T., & Atbaşı, Z. (2021). Evde eğitim hizmetlerinin uygulama süreci ile ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(52), 741-763. DOI: https://doi.org/10.21560/spcd.vi.690079
Rubin, A., & Babbie, E. R. (2016). Research methods for social work. Brooks/Cole Cengage Learning.
Sarı, H. (2013). Çoklu yetersizliği olan öğrenciler. İ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitim (8. Baskı) içinde (ss.449-496). Pegem Yayınları.
Sola, C., & Diken, H. İ. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(2), 21-36. DOI: https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000124
Susam, B., Demir, M.K., & Şahin, Ç. (2019). Evde eğitim uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(2), 163-171.
Şafak, P. (2013). Ağır ve çoklu yetersizliği olan çocukların eğitimi (2. baskı). Vize.
Toker, M., Başgül, Ş., & Özaydın, L. (2019). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin aile gereksinimlerinin belirlenmesi ve sosyal destek algılarına yönelik görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(4), 651-676. DOI: https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.492808
Westling, D. L., & Fox, L. (2009). Teaching students with severe disabilities (4th ed.). Pearson/Merrill/Prentice-Hall.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. basım). Seçkin.
Yıldırım, N., Talas, S., Yazıcı, L., Nural, H., Çelebi, İ, Çetin, K. & Çaylak, M. (2015). Evde eğitim alan öğrencilerin eğitim süreçlerinin değerlendirilmesi (Tokat ili örneği). Eğitim, Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-52.
Ytterhus, B., Wendelborg, C., & Lundeby, H. (2008). Managing turning points and transitions in childhood and parenthood – insights from families with disabled children in Norway. Disability & Society, 23(6), 625-636. DOI: https://doi.org/10.1080/09687590802328535
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 1970 Yaşadıkça Eğitim
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.
