Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi’nin Dinamik Yetenekler Bağlamında Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2024381637Anahtar Kelimeler:
Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi- Dinamik Yetenekler- Lisansüstü Eğitim- Yükseköğretimin YönetimiÖzet
Araştırmanın amacı, Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi’ni (TYYÇ) Dinamik Yetenekler (DY) yaklaşımı bağlamında ele alarak lisansüstü yeterliliklerin kazandırılmasında kullanılmasına ilişkin bütünleşik bir bakış açısı ortaya koymaktır. Araştırma derleme çalışması niteliğinde olup öncelikle TYYÇ bağlamına ilişkin bilgi verilmiş; DY yaklaşımı ve boyutları tanıtılarak eğitim alanında hangi bağlamlarda incelendiği açıklanmıştır. Ardından TYYÇ’nin yeterlilik boyutları, DY bağlamında ele alınarak lisansüstü yeterliliklerin kazandırılmasında kullanılmasına ilişkin bir perspektif sunulmuştur. Araştırmada TYYÇ’nin öğrencilere kazandırmayı amaçladığı bilgi, beceri ve yetkinlikler boyutu yeterliliklerinin DY’nin fırsatları algılama, fırsatları yakalama ve dönüştürme boyutları ile örtüştüğü görülmektedir. Ayrıca TYYÇ'nin hedeflediği uyum, yetenek, girişimcilik, yaratıcılık, üretkenlik, teknoloji ve yenilik, değişim, stratejik karar verme, bilgiyi oluşturma, öğrenme gibi kavramların DY kapsamında da yer aldığı tespit edilmiştir. DY bağlamını oluşturan, bilgiyi yayma, liderlik, sosyal ağ oluşturma, işbirlikçilik, çevreyi devamlı izleme, farklılık ve rekabet avantajı yaratma, ekip çalışması gibi anahtar kavramların TYYÇ tarafından da öğrenciye kazandırılmak üzere amaçlandığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçları önemli çıkarımlar sağlamakta, DY bağlamını kullanarak TYYÇ yeterliliklerini daha etkin biçimde eğitim yönetimi lisansüstü programlarındaki öğrencilere kazandırmak için yapılabileceklerin önemi vurgulanmaktadır.
İndirmeler
Referanslar
Aragon-Correa, J. A., & Sharma, S. (2003). A contingent resource-based view of proactive corporate environmental strategy. Academy of Management Review, 28(1), 71-88. DOI: https://doi.org/10.5465/amr.2003.8925233
Bejinaru, R. (2017). Dynamic capabilities of universities in the knowledge economy. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 5(4), 577-595. DOI: https://doi.org/10.25019/MDKE/5.4.07
Çınkır, Ş., & Yıldız, S. (2018). Bir Bologna değerlendirme çalışması: Eğitim yönetimi lisansüstü program yeterliliklerine ilişkin kazanımların incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 8(1), 55-67. DOI: https://doi.org/10.2399/yod.18.004
Deniz, L., & Yılmaz, M. (2018). Yüksek lisans öğrenci görüşlerine göre yüksek lisans programlarının Türkiye yükseköğretim yüksek lisans yeterlilikleri çerçevesi kapsamındaki kazanımlara katkısının değerlendirilmesi: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü örneği. The Journal of Academic Social Sciences, 6(80), 62-91. DOI: https://doi.org/10.16992/ASOS.14216
Dilci, T. (2011). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yürütülen lisansüstü eğitime ulusal yeterlilikler çerçevesinde bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(2), 93-106.
Eisenhardt K. M., & Martin, J. A. (2000). Dynamic capabilities: what are they? Strategic Management Journal, 21(10‐11), 1105-1121. DOI: https://doi.org/10.1002/1097-0266(200010/11)21:10/11<1105::AID-SMJ133>3.0.CO;2-E
Farzaneh, M., Wilden, R., Afshari, L., & Mehralian, G. (2022). Dynamic capabilities and innovation ambidexterity: The roles of intellectual capital and innovation orientation. Journal of Business Research, 148, 47-59. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2022.04.030
Felin, T., & Powel, T. T. (2016). Designing organizations for dynamic capabilities. California Management Review, 58(4), 78-96. DOI: https://doi.org/10.1525/cmr.2016.58.4.78
Gebauer, H. (2011). Exploring the contribution of management innovation to the evolution of dynamic capabilities. Industrial Marketing Management, 40(8), 1238-1250. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2011.10.003
Grapin, S. L., Kranzler, J. H., & Daley, M. L. (2013). Psychology in the schools: scholarly productivity and impact of school psychology faculty in APA-accredited programs. Psychology in the Schools, 50(1), 87-101. DOI: https://doi.org/10.1002/pits.21658
Gratton, L., & Ghoshal, S. (2005). Beyond best practice. MIT Sloan Management Review, 46(3), 49–57.
Hayter, C. S., & Cahoy, D. R. (2018). Toward a strategic view of higher education social responsibilities: A dynamic capabilities approach. Strategic Organization, 16(1), 12-34. DOI: https://doi.org/10.1177/1476127016680564
Helfat, C. E., Finkelstein, S., Mitchell, W., Peteraf, M., Singh, H., Teece, D., & Winter, S. G. (2007). Dynamic capabilities: Understanding strategic change in organizations. Blackwell.
Helfat, C. E., & Peteraf, M. (2003). The dynamic resource based view: Capability lifecycles. Strategic Management Journal, 24, 997-1010. DOI: https://doi.org/10.1002/smj.332
Helfat, C. E., & Winter, S. G. (2011). Untangling dynamic and operational capabilities: Strategy for the (N) ever‐changing world. Strategic Management Journal, 32(11), 1243-1250. DOI: https://doi.org/10.1002/smj.955
Henao-García, E. A., López-González, M., & Garcés-Marín, R. (2014). Research and innovation capabilities measurement in higher education institutions: A dynamic capabilities approach. Entramado, 10(1), 252-271.
Huang, Z. Y. (2005). Development and validation of dynamic capability index for school administration [Unpublished dissertation]. National Chengchi University.
Hube, B., Stockport, G., & Soutar, G. (2022). A cogwheel model of dynamic capabilities: Evidence from an Australian university. Australian Journal of Public Administration, 81(1), 1-20. https://doi.org/10.1111/1467-8500.12554 DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8500.12554
Karadağ, N., & Özdemir, S. (2017). Türkiye’de doktora eğitimi sürecine ilişkin öğretim üyelerinin ve doktora öğrencilerinin görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 267-281.
Luo, Y. (2000). Dynamic capabilities in international expansion. Journal of World Business, 35(4), 355-378. DOI: https://doi.org/10.1016/S1090-9516(00)00043-2
Ma, J., & Todorovic, Z. (2011). Making universities relevant: Market orientation as a dynamic capability within institutions of higher learning. Academy of Marketing Studies Journal, 15, 1-16.
Muneeb, D., Tehseen, S., & Saeed, K. (2020). A study on dynamic capabilities view of doctoral students’ research productivity. International Journal of Organizational Analysis, 28(1), 1-17. DOI: https://doi.org/10.1108/IJOA-07-2018-1479
Navarro, J., & Gallardo, F. (2003). A model of strategic change: Universities and dynamic capabilities. Higher Education Policy, 16, 199-212. DOI: https://doi.org/10.1057/palgrave.hep.8300016
Salam, A., Hussain, S., Awan, W.A., & Amin, H. (2023). Leveraging the power of open innovation and dynamic capabilities to recover from COVID-19 impacts: A study of higher education institutions of Pakistan. In Sultan, P. (Eds.) Innovation, leadership and governance in higher education (pp.119-138). Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-19-7299-7_7
Salge, T. O. (2011). A behavioral model of innovative search: Evidence from public hospital services. Journal of Public Administration Research and Theory, 21(1), 181-210. DOI: https://doi.org/10.1093/jopart/muq017
Semerci, Ç. (2011). Doktora yeterlilikler çerçevesinde öğretim üyesi, akran ve öz değerlendirmelerin Rasch ölçme modeliyle analizi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 2(2), 164-171.
Sengupta, A., & Rossi, F. (2023). The relationship between universities' funding portfolios and their knowledge exchange profiles: A dynamic capabilities view. Technovation, 121, 102686. DOI: https://doi.org/10.1016/j.technovation.2022.102686
Sezgin, F., Kavgacı H., & Kılınç, A. Ç. (2011). Türkiye'de eğitim yönetimi ve denetimi lisansüstü öğrencilerinin öz değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 161-169.
Sezgin, F., & Ödemiş-Keleş, N. (2023). Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi bağlamında eğitim yönetimi lisansüstü programlarında etkili danışmanlık süreci. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 552-579. DOI: https://doi.org/10.37217/tebd.1243174
Stolze, A., & Sailer, K. (2022). Advancing HEIs’ third-mission through dynamic capabilities: The role of leadership and agreement on vision and goals. The Journal of Technology Transfer, 47(2), 580-604. DOI: https://doi.org/10.1007/s10961-021-09850-9
Teece, D. J. (1982). Towards an economic theory of the multiproduct firm. Journal of Economic Behavior & Organization, 3(1), 39-63. DOI: https://doi.org/10.1016/0167-2681(82)90003-8
Teece, D.J. (2007). Explicating dynamic capabilities: the nature and microfoundations of (sustainable) enterprise performance. Strategic Management Journal, 28(13), 1319-1350. DOI: https://doi.org/10.1002/smj.640
Teece, D. J. (2011). Achieving integration of the business school curriculum using the dynamic capabilities framework. Journal of Management Development, 30(5), 499-518. DOI: https://doi.org/10.1108/02621711111133019
Teece, D. J. (2019). A capability theory of the firm: an economics and (strategic) management perspective. New Zealand Economic Papers, 53(1), 1-43. DOI: https://doi.org/10.1080/00779954.2017.1371208
Teece, D. J., & Pisano, G. (1994), The dynamic capabilities of firms: An introduction. Industrial and Corporate Change, 3(3), 537-556. DOI: https://doi.org/10.1093/icc/3.3.537-a
Teece, D. J., Pisano, G., & Shuen, A. (1997). Dynamic capabilities and strategic management. Strategic Management Journal, 18(7), 509-533. DOI: https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-0266(199708)18:7<509::AID-SMJ882>3.0.CO;2-Z
The Higher Education. (2023). World university rankings 2023. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2023/world-ranking
Tonbul, Y. (2020). Eğitim kurumlarında yönetimsel sorunların analizi için kuram rehberi. Anı.
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2011). International standard classification of education: ISCED 2011. http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/international-standard-teececlassification-of-education-isced-2011-en.pdf
Uslu-Kocabaş, H., & Deniz, L. (2022, Ekim). Eğitim bilimleri alanında doktora eğitimi düzeyindeki yeterliliklerin değerlendirilmesine ilişkin araştırma sonuçlarının Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesine (TYYÇ) göre incelenmesi. 3. Eğitim Araştırmaları Kongresinde sunulan bildiri (EAK 2022). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
Wang, C. L., & Ahmed, P. K. (2007). Dynamic capabilities: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 9(1), 31-51. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2007.00201.x
Winter, S. (2003). Understanding dynamic capabilities. Strategic Management Journal, 24, 991-995. DOI: https://doi.org/10.1002/smj.318
Yükseköğretim Kurulu. (2010). Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi. http://tyyc.yok.gov.tr/
Yükseköğretim Kurulu. (2023). Bologna süreci nedir? https://uluslararasi.yok.gov.tr/uluslararasilasma/bologna/temel-bilgiler/bologna-sureci-nedir
Zahra, S. A., Sapienza, H. J., & Davidson, P. (2006) Entrepreneurship and dynamic capabilities: A review, model, and research agenda. Journal of Management Studies, 43(4), 917-55. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-6486.2006.00616.x
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 1970 Yaşadıkça Eğitim
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.
