Biyoloji Eğitiminde Gerçekleştirilen Ölçek Geliştirme Araştırmalarına Bir Bakış
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2024381544Anahtar Kelimeler:
Ölçek Geliştirme- Ölçek- Biyoloji EğitimiÖzet
Bu araştırmada, YÖK tez ve Google akademik veri tabanı kullanılarak gerçekleştirilen tarama sonucunda ulaşılan Biyoloji eğitimi alanında yapılan ölçek geliştirme ile alakalı makale ve tezlerin farklı açılardan incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Google akademik ve YÖK tez merkezi veri tabanları kullanılarak yapılmıştır. İlgili makale ve tezlere ulaşmak için YÖK tez tarama veri tabanında “ölçek geliştirme” anahtar kelimesi ile konu kısmı “biyoloji” seçeneği ile 2 tez “eğitim” seçeneği ile 6 olmak üzere toplam 8 tez, Google akademik veri tabanında “biyoloji ölçek geliştirme” anahtar kelimesi ile 25 makale taranmıştır. Araştırma kapsamında makale ve tez olmak üzere toplam 33 çalışma incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; araştırma sonucunda biyoloji alanında yapılan ölçek geliştirme ile alakalı makalelerin en çok 2013 yılında tezlerin ise 2018 yılında yapıldığı, makalelerin yayınlandıkları dergiler incelendiğinde Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi’nin birinci sırada olduğu, tezlere bakıldığında ise Necmettin Erbakan Üniversitesinin birinci sırada olduğu, makalelerde ve tezlerde ağırlıklı olarak tutum ölçeği geliştirildiği, biyoloji konusu olarak en fazla çevre ile alakalı ölçeklerin geliştirildiği, örneklem gruplarına bakıldığında en fazla öğrenciler ile çalışıldığı, tezlerde ve makalelerde örneklem büyüklüğünün en çok 101-500 aralığında olduğu, madde havuzu oluşturma sürecinde en fazla literatür taramasından faydalanıldığı, en çok biyoloji uzmanı görüşü alındığı, çoğunlukla sadece madde-test korelasyonu yapıldığı, yoğunlukla iç tutarlılık yönteminin kullanıldığı, makalelerinin çoğunda ilk sırada Faktör analizi sonrasında Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) yapıldığı, tezlerde ise en fazla Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizinin (DFA) birlikte kullanıldığı, makalelerde 2 ve 3 faktörlü ölçeklerin geliştirildiği, tezlerde ise 3 faktörlü ölçeklerin geliştirildiği, en fazla yapı geçerliği ve kapsam geçerliğinin tercih edildiği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara yönelik önerilere yer verilmiştir.
İndirmeler
Referanslar
Acar Güvendir, M., & Özer Özkan, Y. (2015) Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makale¬lerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 23-33. DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.54872
Akobeng, A. K. (2005). Understanding systematic reviews and meta-analysis. Archives of Disease in Childhood, 90(8), 845-848. DOI: https://doi.org/10.1136/adc.2004.058230
Arslan, R. (2021). Salgın döneminde uygulanan uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 369-393. DOI: https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2021.017
Azaltun, M. (2008). VI. Araştırma yöntemleri semineri-ölçme ve ölçek geliştirme. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 104-111.
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
Cansoy, R., & Polatcan, M. (2018). Türkiye’de okullarda örgütsel adalet araştırmaları: Ampirik araştırmalara bir bakış. Turkish Studies, 13(4), 163-184. DOI: https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.12912
Carpenter, S. (2018). Ten steps in scale development and reporting: A guide for researchers. Communication Methods And Measures, 12(1), 25-44. DOI: https://doi.org/10.1080/19312458.2017.1396583
Çakmur, H. (2012). Araştırmalarda ölçme-güvenilirlik-geçerlilik. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3), 339-344. DOI: https://doi.org/10.5455/pmb.1-1322486024
Çiltaş, A., Güler, G., & Sözbilir, M. (2012). Türkiye'de matematik eğitimi araştırmaları: İçerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 515-580.
Çüm, S., & Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Journal of Educational Sciences & Practices, 12(24),115-135.
Delamere, T.A., Wankel, L.M., & Hinch, T.D. (2001). Development of a scale to measure resident attitudes toward the social impacts of community festivals, Part I: Item generation and purification of the measure. Event Management, 7(1), 11-24. DOI: https://doi.org/10.3727/152599501108751443
Delice, A., & Ergene, Ö. (2015). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi: Matematik eğitimi makaleleri örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 3, 60-75.
Deniz Z. (2011). Psikometrik ölçüm aracı uyarlama boyutsal değerlendirme ölçeği (MIDAS) Türkçe sürümünün psikometrik özellikleri. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 11, 386-401.
DeVellis, R. F. (2003). Scale development theory and applications. (2nd ed.). Sage Publications.
DeVellis, R. F. (2012). Scale development. Theory and applications (3rd ed.). Sage.
DeVellis, R. F., & Thorpe, C. T. (2021). Scale development: Theory and applications. Sage Publications.
Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N., & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49- 64.
Ergene, Ö. (2020). Matematik eğitimi alanında ölçek geliştirme ve ölçek uyarlama makaleleri: Betimsel içerik analizi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34(2), 360–383. DOI: https://doi.org/10.33308/26674874.2020342207
Erkuş, A. (2007). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar. Türk Psikoloji Bülteni, 13(40),17-25.
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-1: Temel kavramlar ve işlemler. Pegem Akademi.
Farooq, R. (2016). Role of structural equation modeling in scale development. Journal of Advances in Management Research,13(1),1-24. DOI: https://doi.org/10.1108/JAMR-05-2015-0037
Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M., & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 443-460.
Gül Ş., & Sözbilir, M. (2015a). Fen ve matematik eğitimi alanında gerçekleştirilen ölçek geliştirme araştırmalarına yönelik tematik içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 85-102.
Gül, Ş., & Köse, E. Ö. Türkiye’de biyoloji alanındaki kavram yanılgıları ile ilgili yapılan makalelerin içerik analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 499-521.
Gül, Ş., & Sözbilir, M. (2015b). Biology education research trends in Turkey: 1997-2012. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 11(1), 93-109.
Hensley, R. L. (1999). A review of operations management studies using scale development techniques. Journal of Operations Management, 17(3), 343-358. DOI: https://doi.org/10.1016/S0272-6963(98)00051-5
Hinkin, T. R. (1995). A review of scale development practices in the study in organizations. Journal of Management, 21(5), 967-988. DOI: https://doi.org/10.1016/0149-2063(95)90050-0
İnce, Z., Yentür, M. M., & Şahin, V. (2021). Uzaktan eğitim ile coğrafya öğretiminin etkililiği ölçeği: Ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3943-3966. DOI: https://doi.org/10.26466/opus.879897
Kahn, J. H. (2006). Factor analysis in counseling psychology research, training, and practice: Principles, advances, and applications. The Counseling Psychologist, 34(5), 684-718. DOI: https://doi.org/10.1177/0011000006286347
Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
Karakoç, F. Y., & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. DOI: https://doi.org/10.25282/ted.228738
Köse, E. Ö., Gül, Ş., & Konu, M. (2014). Türkiye’de sosyal bilimler veri tabanında taranan biyoloji eğitimi araştırmalarının incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 265-276. DOI: https://doi.org/10.16992/ASOS.83
Meneses, E., Sarood, O., & Kalé, L. V. (2014). Energy profile of rollback-recovery strategies in high performance computing. Parallel Computing, 40(9), 536-547. DOI: https://doi.org/10.1016/j.parco.2014.03.005
Nemli, B. D. (2022). İlkokulda ölçme değerlendirme alanında yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 29-44. DOI: https://doi.org/10.30855/gjes.2022.08.01.003
Noar, S. M. (2003). The role of structural equation modeling in scale development. Structural equation modeling, 10(4), 622-647. DOI: https://doi.org/10.1207/S15328007SEM1004_8
Ocak, G., & Karakuş, G. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi sınavlara yönelik tutumlarına ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 24(1),66-86. DOI: https://doi.org/10.32709/akusosbil.887141
Reynolds, C. R. (2010). Measurement and assessment: An editorial view. Psychological Assessment, 22(1), 1-4. DOI: https://doi.org/10.1037/a0018811
Slavec, A., & Drnovsek, M. (2012). A perspective on scale development in entrepreneurship research. Economic and Business Review, 14(1), 39-62. DOI: https://doi.org/10.15458/2335-4216.1203
Şahin, Ç., & Kaya, G. (2020). Alternatif ölçme değerlendirme ile ilgili yapılan araştırmaların incelenmesi: Bir içerik analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 798-812. DOI: https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.783191
Şahin, M. G., & Öztürk, N. B. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199. DOI: https://doi.org/10.24106/kefdergi.375863
Şimşek, H., Kuzu, Y., Elyıldırım, E., & Mermer, Ş. E. (2022). Öğrenci merkezli eğitim: Bir ölçek geliştirme çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(Özel Sayı), 88-107. DOI: https://doi.org/10.33711/yyuefd.1068087
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayınevi.
Tosun, C., & Taşkesenligil, Y. (2015). The instruments used in science education in Turkey: A descriptive content analysis. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 364-383. DOI: https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161329
Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. DOI: https://doi.org/10.1177/0011000006288127
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 1970 Yaşadıkça Eğitim
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.
