Anne-Çocuk Oyun Etkileşimine Bağlı Olarak Annelik Algısının İncelenmesi

Cansu Safsoylu; İsmail Sanberk

doi:10.33308/26674874.2023372583

Cansu Safsoylu Doğru Psikolojik Danışmanlık Merkezi https://orcid.org/0000-0001-6996-9803
İsmail Sanberk Çukurova Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-4677-8059

DOI: https://doi.org/10.33308/26674874.2023372583

Anahtar Kelimeler: Anne-Çocuk, Oyun Etkileşimi, Annelik Algısı

Özet

Bu araştırmanın amacı, 3-6 yaş aralığında çocuğu bulunan annelerin, çocuklarıyla ev ortamında gerçekleştirdikleri beş dakikalık serbest oyun etkileşimlerinde kullandıkları ifadelerin araştırmacılar tarafından gözlem tekniği ile kaydedilerek, Anababa Çocuk Oyun Kayıt Kodlama Formu’na (AÇOKKF) kodlanması, böylece çocuklarıyla oyun etkileşiminde çoğunlukla istendik ve çoğunlukla istenmedik ifadeler kullanan annelerin belirlenmesi ve bu annelerin repertuar ağı tekniği ile annelik algılarının incelenmesidir. Araştırma kapsamına Adana ilinde ikamet eden 15 gönüllü katılımcı anne alınmıştır. AÇOKKF’na ifadelerin kodlanması ile frekanslar hesaplanarak çoğunlukla istendik ve çoğunlukla istenmedik ifadeler kullanan anneler belirlenmiştir. Ardından repertuar ağı tekniği ile annelik algıları incelenmiştir. Bu araştırma çoklu nicel vaka analizi çalışmasıdır. Çalışmanın sonucunda oyun etkileşiminde istendik ifadeleri daha sık kullanan annelerin, istenmedik ifadeleri daha sık kullanan annelere göre özdeğerlerine ait öklid uzaklık katsayılarının çoğunlukla daha yüksek olduğu görülmüştür. Her iki gruptaki anneler; sosyal benlik algılarını çoğunlukla kendileriyle yakın ilişkilendirmişlerdir. Her iki grupta bulunan annelerin kendilerine yönelik annelik algılarını; ideal annelik algıları, tanıdığım örnek/iyi bir anne algıları ve tanıdığım örnek/iyi olmayan bir anne algıları ile ilişkilendirmeleri değişiklik göstermektedir.

Makalenin İndirilme Oranı

Henüz bir indirme işlemi yapılmamıştır.

Referanslar

Acun Kapıkıran, N. (2003). İdeal ve gerçek benlik kavramı ölçeğinin güvenirliği ve geçerliği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(16), 14-25.

Ajzen, I. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood Cliffs.

Akçagöz, H. (2017). Çalışan kadınların benlik kavramı ile depresyon durumunun incelenmesi, benlik kavramı ve ideal benlik kavramı arasındaki fark ile depresyon durumunun değişkenler açısından belirlenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.

Akgün, E. & Yeşilyaprak, B. (2011). Anne çocuk oyun etkileşiminde niteliksel boyut: annelerin sözel ifadelerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 11-21.

Akgün, E. (2008). Anne çocuk ilişkisini oyunla geliştirme eğitiminin anne çocuk etkileşim düzeyine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.

Akın, M. H. (2019). Sosyal etkileşim ve sosyal benlik kaygısı olarak aile. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 3(1), 1-14.

Arendell, T. (2000). Conceiving and investigating motherhood: The decade's scholarship. Journal of Marriage and Family, 62(4), 1192-1207. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01192.x

Aspland, H., & Gardner, F. (2003). Observational measures of parent-child interaction: An introductory review. Child and Adolescent Mental Health, 8(3), 136-143. https://doi.org/10.1111/1475-3588.00061

Baker, P. L., & Carson, A. (1999) ‘I take care of my kids’: Mothering practices of substance-abusing women. Gender & Society: Official Publication of Sociologists for Women in Society, 13, 347–363. https://doi.org/10.1177/089124399013003005

Bemiller, M. (2010). Mothering from a distance. Journal of Divorce & Remarriage, 51, 169-184. https://doi.org/10.1080/10502551003597824

Bulgurcu Gürel, E. (2016). Lider-üye etkileşiminin çalışanların tutumları üzerindeki etkisi: Ampirik bir araştırma. Journal of International Social Research, 9(43), 1736-1743.

Cooley, C. H. (1983). Social organization: A study of the larger mind. Transaction Books.

Çarıkçı, İ. H., & Koyuncu, O. (2010). Bireyci-toplumcu kültür ve girişimcilik eğilimi arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 1-18.

Çelik, M., & Karababa, A. G. (2018). Girişimcilik niyetlerinin demografik faktörlere göre incelenmesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 13(1), 57-67.

Çetin, B., Akın, A., & Eroğlu, Y., (2011). Koşullu özdeğer ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 410-426.

Denis, A., Ponsin, M., & Collahan, S. (2012). The relationship between maternal self-esteem, maternal competence, infant temperament and post-partum blues. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 30(4), 388-397. https://doi.org/10.1080/02646838.2012.718751

Dereli, E., & Dereli, B. M., (2017). Çocuk ilişkisinin okul öncesi dönem çocukların psikososyal gelişimlerini yordaması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 227-258.

Elanda, Y. (2021). The construction of an ideal mother amid the covid 19 pandemic: Gender injustice experienced by career women while working from home. Journal of Gender Studies, 5, 24-39. http://dx.doi.org/10.30983/humanisme.v5i1

Elochukwu, E. J., & Oluchi, E. T. (2023). Maternal role attainment in peuperal stage and midwives’ role for positive adaptation by the mother. Global Academic Journal Of Medical Sciences, 5(1), 45-50. https://doi.org/10.36348/gajms.2023.v05i01.008

Elvin Nowak, Y., & Thomsson, H. (2001). Motherhood as idea and practice: A discursive understanding of employed mothers in sweden. Gender & Society, 15(3), 407-428. https://doi.org/10.1177/089124301015003005

Eyberg, S. M., Nelson, M. M., Duke, M., & Boggs, S. R. (2005). Manuel for the dyadic parent-child interaction coding system. www.pcit.org

Fantuzzo, J., Sutton-Smith, B., Coolahan, K. C., Manz, P. H., Canning, S., & Debnam, D. (1995). Assessment of preschool play interaction behaviors in young low-income children: Penn Interactive Peer Play Scale. Early Childhood Research Quarterly, 10(1), 105-120. https://doi.org/10.1016/0885-2006(95)90028-4

Farmer, A. Y., & Lee, S. K. (2011). The effects of parenting stress perceived mastery and maternal depression on parent-child interaction. Journal Of Social Service Research, 37(5), 516-525. https://doi.org/10.1080101488376.2011.607367.

Filiz, D. (2022). Okul öncesi dönem çocukların oyun becerileri ile ebeveyn-çocuk ilişkileri ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.

Forsythe, S. M. (2021). The perception of motherhood through the smiles and the spit-up. https://digitalcommons.georgiasouthern.edu/honors-theses/631

Fransella, F. (2004). A manual for repertory grid technique. John Wiley & Sons.

Fuligni, A. J., & Eccless, J. S. (1993). Perceived parent-child relationships and early adolescents’ orientation toward peers. Development Psychology, 29(4), 622-632. https://doi.org/10.1037/0012-1649.29.4.622

Gezici Yalçın, M., & Gülden, G. (2003). Çalışan kadınların ve ev kadınlarının benlik algısı ve benlik kurgusu açısından karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 1-14.

Guillem, S. M., & Barnes, C. C. (2018). “Am I a good [white] mother?” Mad men, bad mothers, and post (radical) feminism. Critical Studies in Media Communication, 35(3), 286-299. https://doi.org/10.1080/15295036.2017.1416419

Güler, M., & Yetim, Ü. (2008). Ebeveyn Rolüne İlişkin Kendilik Algısı Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 11(22), 34-43.

Güney, M., & Baran, G. (2022). 48-60 aylık çocuklarda sembolik oyun ve bilişsel işlevler “Oyun ve Biliş”. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 6(1), 132-150. https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202261358

Herland, M. D., & Helgeland, I. M. (2014). Negotiating motherhood: Women with troubled upbringings and their self-conceptions as mothers. Child and Family Social Work, 22, 1-10. https://doi.org/10.1111/cfs.12193

Huang, Q., Sun, J., & Tang, Y. (2021). Chinese parents’ scaffolding and children’s initiative in mother–child and father–child interactions across different types of problem-solving activities. Early Education and Development, 32(2), 249-271. https://doi.org/10.1080/10409289.2020.1752591

Jankowicz, D. (2005). The easy guide to repertory grids. John Wiley & Sons.

Karaman, E. D., & Doğan, N. (2018). Annelik rolü üzerine: kadının “annelik” kimliği üzerinden tahakküm altına alınması, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1475-1496. https://doi.org/10.19145/e-gifder.443214

Kaya, A., Aksu, H. S., & Arslan, F. (2021). Fiziksel aktivitelere düzenli ve düzensiz olarak katılım sağlayan kadınların fiziksel aktivite özdeğer algılarının incelenmesi. Sportive, 4(2), 5-76. https://doi.org/10.53025/sportive.952316.

Kındap, Y., Sayıl, M., & Kumru, A. (2008). Anneden algılanan kontrolün niteliği ile ergenin psikososyal uyumu ve arkadaşlıkları arasındaki ilişkiler: benlik değerinin aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 23(61), 92-107.

Kumashiro, M., Finkel, E. J., & Rusbult, C. E. (2002). Self-respect and pro-relationship behavior in marital relationships. Journal of Personality, 70(6), 1009-1050. https://doi.org/10.1111/1467-6494.05030

Ladd-Taylor, M., & Umansky, L. (Eds.). (1998). "Bad" mothers: The politics of blame in twentieth-century America. NYU Press.

Lin, G.-X., Mikolajczak, M., Keller, H., Akgun, E., Arikan, G., Aunola, K., Barham, E., Besson, E., Blanchard, M. A., Boujut, E., Brianda, M. E., Brytek-Matera, A., César, F., Chen, B.-B., Dorard, G., dos Santos Elias, L. C., Dunsmuir, S., Egorova, N., Escobar, M. J., … Roskam, I. (2023). Parenting culture(s): Ideal-parent beliefs across 37 countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 54(1), 4–24. https://doi.org/10.1177/00220221221123043

Lo Cricchio, M. G., Lo Coco, A., Cheah, C. S., & Liga, F. (2019). The good parent: southern Italian mothers’ conceptualization of good parenting and parent–child relationships. Journal of Family Issues, 40(12), 1583-1603. https://doi.org/10.1177/0192513X19842598

MacPhee, D., Benson, J. B., & Bullock, D. (1986). Influences on maternal self-perceptions. Infant Behavior and Development, 9(1), 236. https://doi.org/10.1016/S0163-6383(86)80239-9

Mead, G. H., & Morris, C. W. (1934) Mind, self, and society: from the standpoint of a social behaviourist. University of Chicago Press.

Myers, L.B., Brewin, C.R., & Winter, D.A. (1999). Repressive coping and self-reports of parenting. Br J Clin Pyschol., 38(1), 73-82.

Oktay, B., & Durak Batıgün, A. (2014). Aleksitimi: bağlanma, benlik algısı, kişilerarası ilişki tarzları ve öfke. Türk Psikoloji Yazıları, 17(33), 31-40.

Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440. https://doi.org/10.5455/cap.20130527

Park, L. E., Crocker, J., & Mickelson, K. D. (2004). Attachment styles and contingencies of selfworth. Personality and Social Psychology Bulletin, 30(10), 1243-1254. https://doi.org/10.1177/0146167204264000

Partridge, S. E., (1988). The parental self-concept: a theoretical exploration and practical application, Amer. J. Orthopsychiat, 58(2), 281-287. https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1988.tb01589.x

Perkins, H. W., & Berkowitz, A. D., (1986). Perceiving the community norms of alcohol use among students: some research implications for campus alcohol education programming. International Journal of the Addictions, 21(9-10), 961-976. https://doi.org/10.3109/10826088609077249

Rimal, N. R., & Real, K. (2005). How behaviors are influenced by perceived norms. Communication Research, 32(3), 389-414. https://doi.org/10.1177/0093650205275385

Rubin, R. (1967). Attainment of the maternal role: Part I. Processes. Nursing Research, 16(3), 237-245.

Salley, C. G., Vannatta, K., Gerhardt, C. A., & Noll, R. B. (2010). Social self-perception accuracy: Variations as a function of child age and gender. Self And İdentity, 9(2), 209-223. https://doi.org/10.1080/15298860902979224

Sanberk, İ. (2018). Reciprocity of intra-family dyadic relations from adolescents’ perspective. Journal of Comparative Family Studies, 49(4), 437-460. https://doi.org/10.3138/jcfs.49.4.437

Sanberk, İ. (2020). Kişisel yapılar kuramı. Çapri B. (Ed.) Geçmişten günümüze kişilik kuramları (ss.519-534). Nobel Akademi Yayıncılık.

Sezer, T., Yılmaz, E., & Koçyiğit, S. (2015). 5-6 Yaş grubu çocukların oyun becerileri ile aile-çocuk iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 185-204. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455256

Small, S. A. (1988). Parental self-esteem and its relationship to childrearing practices, parent-adolescent interaction. and adolescent behavior. Journal of Marriage and the Family, 50(4), 1063-1072. https://doi.org/10.2307/352115

Sussman, R. (2016). Observational methods: The first step in science. Gifford R. (Ed.) Research methods for environmental psychology (ss. 9-27). John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/9781119162124.ch2

Şahan, B. (2021). Öğrenci başarısını yordamada evde ebeveyn katılımının ve ebeveynlik biçiminin etkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 11(1), 365-387. https://doi.org/10.23863/kalem.2021.195

Şengönül, T. (2019). Anne-baba ilgisinin çocukların okul başarısı üzerindeki etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 268-292. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.549463

Tazeoğlu, S. (2011). Çocukların benlik algıları, davranış sorunları ve ana-babaların kullandıkları disiplin yöntemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.

Töret, G., Özdemir, S., & Özkubat U. (2015). Ciddi düzeyde otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ile annelerinin ebeveyn-çocuk etkileşimlerinin ebeveyn ve çocuk davranışları açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(1), 1-22.

Tözün, M. (2010). Benlik saygısı. Actual Medicine, 18(7), 52-57.

Tuzcuoğlu, N., Azkeskin, K. E., Küsmüş, G. İ., & Cengiz, Ö. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile benlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 607-623. https://doi.org/10.21733/ibad.613920

Yanovitzky, I., & Rimal, R. N. (2006). Communication and normative influence: An introduction to the special issue. Communication Theory, 16(1), 1-6. https://doi.org/10.1111/j.1468-2885.2006.00002.x

Yapraklı, Ş., & Özkan, B. (2021). Kendini kurgulama, benlik algısı ve dini görüşlerin statü tüketimi üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(4), 1440-1459. https://doi.org/10.53487/ataunisosbil.737943

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.

Yue, X. D., Leung, C. L., & Hiranandani, N. A. (2016). Adult playfulness, humor styles, and subjective happiness. Psychology Reports, 119(3), 630-640. https://doi.org/10.1177/0033294116662842