Psikolojik Yardım Talebinde Bulunan Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik Belirtilerin Yordayıcıları Olarak Bağlanma ve Algılanan Sosyal Destek

Ezgi Ekin Şahin

doi:10.33308/26674874.2023372558

Ezgi Ekin Şahin Anadolu Üniversitesi https://orcid.org/0000-0001-8841-2170

DOI: https://doi.org/10.33308/26674874.2023372558

Anahtar Kelimeler: Psikolojik Belirtiler, Bağlanma, Algılanan Sosyal Destek, Üniversite Öğrencileri

Özet

Üniversite öğrencilerinin psikolojik belirtilerini açıklayan değişkenlerin belirlenmesi hem bu öğrencilere sunulacak hizmetlerin yapılandırılması hem de dolaylı olarak toplum ruh sağlığı açısından önem taşımaktadır. Öğrencilerin psikolojik belirtilerini yordayan önemli değişkenler arasında kişilerarası ilişkilerinin temelini oluşturan bağlanma ve algılanan sosyal desteğin olduğu değerlendirilmektedir. Bu araştırmanın amacı kaygılı ve kaçınan bağlanma ile algılanan sosyal desteğin üniversite öğrencilerinin psikolojik belirtilerini yordama düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmanın katılımcıları psikolojik yardım almak için başvuruda bulunan 419 (334 kadın, 85 erkek) üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri ile toplanmıştır. Verilerin analizinde hiyerarşik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın bulguları, kaygılı bağlanmanın üniversite öğrencilerinin psikolojik belirtilerindeki varyansın %24’ünü açıkladığını; aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek boyutları ile birlikte modelin toplam varyansın %30’unu açıkladığını göstermektedir. Bulgular, öğrencilerin kaygılı bağlanma örüntülerini düzenlemeye ve algılanan sosyal destek düzeylerini artırmaya yönelik müdahalelerin önemini ortaya koymaktadır.

Makalenin İndirilme Oranı

Henüz bir indirme işlemi yapılmamıştır.

Referanslar

Ainsworth, M. D. S. (1969). Object relations, dependency, and attachment: A theoretical review of the infant-mother relationship. Child Development, 40, 969-1025. https://doi.org/10.2307/1127008

Albayrak, B. (2015). Üniversite öğrencilerinin bağlanma biçimleri, bilinçli farkındalık düzeyleri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.

Bayar, Ö., & Tuzgöl Dost, M. (2018). Üniversite öğrencilerinde öz-şefkatin yordayıcıları olarak bağlanma tarzı ve algılanan sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 689-704. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017029306

Blanco, C., Okuda, M., Wright, C., Hasin, D. S., Grant, B. F., Liu, S. M., & Olfson, M. (2008). Mental health of college students and their non–college-attending peers: results from the national epidemiologic study on alcohol and related conditions. Archives of General Psychiatry, 65(12), 1429-1437. https://doi.org/10.1001/archpsyc.65.12.1429

Bonab, B. G., & Koohsar, A. A. H. (2011). Relation between quality of attachment and psychological symptoms in college students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 197-201. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.10.039

Bowlby, J. (2014a). Sevgi bağlarının kurulması ve bozulması (Çev: M. Kamer). Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları.

Bowlby, J. (2014b). Ayrılma (Çev: M. Günay). Pinhan Yayıncılık.

Büyükçolpan, H. (2019). Üniversite öğrencilerinde nomofobi, bağlanma biçimleri, depresyon ve algılanan sosyal destek [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.

Cheng, H. L., McDermott, R. C., & Lopez, F. G. (2015). Mental health, self-stigma, and help-seeking intentions among emerging adults: An attachment perspective. The Counseling Psychologist, 43(3), 463-487. https://doi.org/10.1177/0011000014568203

Collins, N.L., & Read, S.J. (1990). Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 644– 663. https://doi.org/10.1037/0022-3514.58.4.644

Çebi, E., & Demir, A. (2020). Help-seeking attitudes of university students in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 42(1), 37-47. https://doi.org/10.1007/s10447-019-09385-7

Çinkılınç, K. (2018). The role of world assumptions and coping strategy in understanding the relationship between attachment, trauma, depressive and post traumatic stress symptoms [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.

Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.

Derogatis, L. R. (1992). The brief symptom inventory (BSI): Administration, scoring and procedures manual=II (2nd Ed.). National Computer Systems.

Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.

Duru, E. (2008). Yalnızlığı yordamada sosyal destek ve sosyal bağlılığın rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 23(61), 15-24.

Eisenberg, D., Hunt, J., Speer, N., & Zivin, K. (2011). Mental health service utilization among college students in the United States. Journal of Nervous and Mental Disease, 199, 301–308. http://dx.doi.org/10.1097/NMD.0b013e3182175123

Eker, D., Arkar, H., & Yaldız, H. (2001). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.

Ergin, B. E. & Dağ, İ. (2013). Kişilerarası problem çözme davranışları, yetişkinlerdeki bağlanma yönelimleri ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler. Anatolian Journal of Psychiatry, 14(1), 36-45. https://doi.org/10.5455/apd.35958

Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and crisis (No. 7). WW Norton & Company.

Faul, F., Erdfelder, E., Lang, A.-G., & Buchner, A. (2007). G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods, 39, 175-191. https://doi.org/10.3758/bf03193146

Fraley, R. C., Waller, N. G., & Brennan, K. A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology, 78(2), 350–365. https://doi.org/10.1037/0022-3514.78.2.350

Gallagher, R. P. (2014). National survey of counseling center. International Association of Counseling Services.

Gülüm, İ. V., & Dağ, İ. (2014). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Kontrol odağı ve tekrarlayıcı düşünme. Türk Psikiyatri Dergisi, 25(4), 244-252.

Gündüz, B. (2013). Bağlanma stilleri, akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtilerin bilişsel esnekliği yordamadaki katkıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2071-2085. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2013.4.1702

Hunt, J., & Eisenberg, D. (2010). Mental health problems and help-seeking behavior among college students. Journal of Adolescent Health, 46(1), 3-10. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2009.08.008

Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı). Asil Yayın Dağıtım.

Kendler, K. S., Myers, J., & Prescott, C. A. (2005). Sex differences in the relationship between social support and risk for major depression: A longitudinal study of opposite-sex twin pairs. American Journal of Psychiatry, 162, 250–256. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.162.2.250

Kenny, M. E., & Barton, C. E. (2003). Attachment theory and research: Contributions for understanding late adolescent and young adult development. In J. D. C. Andreoletti (Ed.) Handbook of adult development (pp.371–389). Kluwer.

Kesebir, S., Kavzoğlu, S. Ö., & Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.

Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Merikangas, K. R., & Walters, E. E. (2005). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Archives of General Psychiatry, 62(6), 593-602. https://doi.org/10.1001/archpsyc.62.6.593

Kim, J. E., Saw, A., & Zane, N. (2015). The influence of psychological symptoms on mental health literacy of college students. American Journal of Orthopsychiatry, 85(6), 620. http://dx.doi.org/10.1037/ort0000074

Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (5th ed.). The Guilford Press.

Kolkhorst, B., Yazedjian, A., & Toews, M. (2010). A longitudinal examination of parental attachment, college adjustment, and academic achievement. Journal of the First-Year Experience & Students in Transition, 22(1), 9-25.

Makas, S., & Çelik, E. (2022). The examination of life satisfaction in terms of emotional expression, resilience and perceived social support. Yaşadıkça Eğitim, 36(2), 252-263. https://doi.org/10.33308/26674874.2022362359

Mattanah, J. F., Lopez, F. G., & Govern, J. M. (2011). The contributions of parental attachment bonds to college student development and adjustment: A meta-analytic review. Journal of Counseling Psychology, 58(4), 565-596. https://doi.org/10.1037/a0024635

Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2007). Attachment in adulthood: Structure, dynamics, and change. Guilford Press

Nur Şahin, G. (2011). Üniversite öğrencilerinin kendini açma, öznel iyi oluş ve algıladıkları sosyal destek düzeylerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.

Selçuk, E., Günaydın, G., Sümer, N., & Uysal, A. (2005). Yetişkin bağlanma boyutlan için yeni bir ölçüm: Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II'nin Türk örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 8(16), 1–11.

Simon, H. L. M., DiPlacido, J. & Conway, J. M. (2019). Attachment styles in college students and depression: The mediating role of self differentiation. Mental Health & Prevention, 13, 135-142. https://doi.org/10.1016/j.mhp.2019.01.011

So, C., & Fiori, K. (2022). Attachment anxiety and loneliness during the first-year of college: Self-esteem and social support as mediators. Personality and Individual Differences, 187, 111405. https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.111405

Stallman, H. M. (2010). Psychological distress in university students: A comparison with general population data. Australian Psychologist, 45(4), 249-257. https://doi.org/10.1080/00050067.2010.482109

Storrie, K., Ahern, K., & Tuckett, A. (2010). A systematic review: Students with mental health problems—a growing problem. International Journal of Nursing Practice, 16(1), 1-6. https://doi.org/10.1111/j.1440-172X.2009.01813.x

Şahin, H. N., Batıgün, D. A., & Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.

Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.). Pearson.

Tepeli Temiz, Z., & Ulusoy Gökçek, V. (2020). Yurtta kalan üniversite öğrencilerinin anksiyete, sosyal destek ve yaşam doyum düzeyleri ile baş etme stillerinin incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (15), 431-458. https://doi.org/10.16947/fsmia.758108

Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.

Topkaya, N., & Büyükgöze Kavas, A. (2015). Algılanan sosyal destek, yaşam doyumu, psikolojik yardım almaya ilişkin tutum ve niyet arasındaki ilişkiler: Bir model çalışması. Turkish Studies (Elektronik), 10(2), 979-993.

Umberson, D., & Karas Montez, J. (2010). Social relationships and health: A flashpoint for health policy. Journal of Health and Social Behavior, 51(1), 54-66. https://doi.org/10.1177/0022146510383501

Vogel, D. L., & Wei, M. (2005). Adult attachment and help-seeking intent: The mediating roles of psychological distress and perceived social support. Journal of Counseling Psychology, 52(3), 347. https://doi.org/10.1037/0022-0167.52.3.347

Vungkhanching, M., Tonsing, J. C., & Tonsing, K. N. (2017). Psychological distress, coping and perceived social support in social work students. British Journal of Social Work, 47(7), 1999-2013. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcw145

Wadman, R., Webster, L., Mawn, L., & Stain, H. J. (2019). Adult attachment, psychological distress and help-seeking in university students: Findings from a cross-sectional online survey in England. Mental Health & Prevention, 13, 7-13. https://doi.org/10.1016/j.mhp.2018.11.003

Yılmaz, E., Yılmaz, E., & Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18(2), 71-79.

Yüksel, B. (2014). Kaygı belirtilerini açıklamada bağlanma, pozitif ve negatif duygu düzenleme ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkiyi bütünleyici model arayışı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.

Zhang, M., Zhang, J., Zhang, F., Zhang, L., & Feng, D. (2018). Prevalence of psychological distress and the effects of resilience and perceived social support among Chinese college students: Does gender make a difference? Psychiatry Research, 267, 409-413. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2018.06.038

Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52(1), 30-41. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5201_2

Zimet, G. D., Powell, S. S., Farley, G. K., Werkman, S., & Berkoff, K. A. (1990). Psychometric characteristics of the multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 55(3-4), 610-617. https://doi.org/10.1080/00223891.1990.9674095