Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuklardaki Problem Davranışı Belirleme ve Davranışa Müdahale Stratejileri
DOI:
https://doi.org/10.33308/26674874.2021351239Anahtar Kelimeler:
Problem Davranış- Müdahale Stratejileri- Sosyal-Duygusal Gelişim- Okul Öncesi Öğretmeni- Okul Öncesi EğitimÖzet
Bu çalışma, okul öncesi öğretmenlerinin çocuklarda görülen problem davranışları belirleyebilme durumlarını ve problem davranışlara müdahalede tercih ettikleri stratejileri incelemeyi amaçlayan nitel bir araştırmadır. Araştırmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarının belirlenmesinde amaçlı rastgele örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmanın katılımcıları 15 okul öncesi öğretmenidir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanmış Öğretmen Görüşme Formu kullanılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular, okul öncesi öğretmenlerinin problem davranışları belirlemede zorluk yaşadıklarını göstermektedir. Bunun yanı sıra öğretmenlerin çocukların problem davranışlarına müdahalede tercih ettikleri stratejilerin etkisi zayıf stratejiler olduğu görülmüştür. Bulgular, öğretmen eğitimi ve hizmet içi eğitim bağlamında tartışılmıştır. Bu bağlamda okul öncesi öğretmenlerine okul öncesi dönemdeki problem davranışlar ve problem davranışlara müdahale stratejileri ile ilgili hizmet içi eğitim desteği verilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.
İndirmeler
Referanslar
Akbaba, S. (2004). Psikolojik sağlığı koruyucu rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Pegem Akademi.
Akgün, E., Yarar, M. ve Dinçer, Ç. (2011). Okul öncesi öğretmenlerin sınıf içi etkinliklerde kullandıkları sınıf yönetimi stratejilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 1-9. DOI: https://doi.org/10.14527/C1S3M1
Akman, B., Baydemir, G., Akyol, T., Arslan, A. Ç. ve Kükütçü, S. K. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıfta karşılaştıkları sorun davranışlara ilişkin düşünceleri. E-Journal Of New World Sciences Academy Education Sciences, 6(2), 1715-1731.
Artman-Meeker, K. M. (2010). Effects of distance coaching on teachers’ use of a tiered model of ıntervention and relationships with child behavior and social skills (Yayımlanmamış doktora tezi). Graduate School of Vanderbilt University, Nashville, United States of America.
Cameron, R. J. (1998). School discipline in the United Kingdom: Promoting classroom behaviour which encourages effective teaching and learning. School Psychology Review, 27(1), 33-44. DOI: https://doi.org/10.1080/02796015.1998.12085895
Ceylan, F. ve Yıkmış, A. (2017). Kaynaştırma öğrencilerinin sergilediği problem davranışlara yönelik sınıf öğretmenlerinin uyguladıkları önleme ve müdahale stratejileri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 239-264. DOI: https://doi.org/10.19171/uefad.323417
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. USA: SAGE Publications.
Denizel-Güven, E. D. ve Cevher, N. (2005). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18), 71-92.
Derman, M. T. (2017). Early childhood education teachers' strategies use in order to prevent aggressive behaviors in classes: The case of Turkey. Universal Journal of Educational Research, 5(7), 1127-1136. DOI: https://doi.org/10.13189/ujer.2017.050706
Diken, H. İ. ve Rutherford, B. R. (2005). First Step to success early intervention program: A study of effectiveness with Native-American children. Education and Treatment of Children, 28(4), 444-465.
Erbaş, D. (2018). Problem davranışların işlevlerini belirleme. Erbaş, D. ve Yücesoy-Özkan, Ş. (Ed.), Uygulamalı davranış analizi (s. 215-269) içinde. Ankara: Pegem Akademi. DOI: https://doi.org/10.14527/9786052411414.06
Erbaş, D. ve Yücesoy-Özkan, Ş. (2010). Problem davranışları azaltmada olumlu davranışsal destek uygulamaları: Aile ve öğretmen el kitabı. Ankara: Maya Akademi Yayıncılık.
Fettig, A. ve Artman-Meeker, K. (2016). Group coaching on pre-school teachers’ implementation of pyramid model strategies: A program description. Topics in Early Childhood Special Education, 36(3), 147-158. DOI: https://doi.org/10.1177/0271121416650049
Gangal, M. ve Öztürk, Y. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında istenmeyen davranışlar ve başa çıkma yolları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(3), 1100-1118.
Gilliam, W. (2005). Prekindergarteners left behind: Expulsion rates in state prekindergarten systems. New Haven, CT: Child Study Center, Yale University.
Hemmeter, M. L., Fox, L. ve Snyder, P. (2013). A tiered model for promoting socialemotional competence and addressing challenging behavior. V. Buysse ve E. Peisner-Feinberg (Ed.), Handbook of response to intervention in early childhood (s. 85-101) içinde. Baltimore, MD: Brookes.
Hemmeter, M. L., Hardy, J. K., Schnitz, A. G., Adams, J. M. ve Kinder, K. A. (2015). Effects of training and coaching with performance feedback on teachers’ use of Pyramid Model practices. Topics in Early Childhood Special Education, 35(3), 144-156. DOI: https://doi.org/10.1177/0271121415594924
Hemmeter, M. L., Snyder, P. ve Fox, L. (2017). Using the teaching pyramid observation tool (tpot) to support implementation of social–emotional teaching practices. School Mental Health, 10(3), 202-213. DOI: https://doi.org/10.1007/s12310-017-9239-y
Hemmeter, M. L., Snyder, P. A., Fox, L. ve Algina, J. (2016). Evaluating the implementation of the Pyramid Model for promoting social-emotional competence in early childhood classrooms. Topics in Early Childhood Special Education, 36(3), 133-146. DOI: https://doi.org/10.1177/0271121416653386
Kalkan, S. (2019). Sosyal-duygusal gelişimi risk altında olan okul öncesi çocuklarına yönelik piramit modeline dayalı uygulama temelli koçluk desteği içeren öğretmen mesleki gelişim programının etkililiği (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kandır, A. ve Alpan, Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal duygusal gelişimine anne-baba davranışlarının etkisi. Aile ve Toplum, 10(4), 33-38.
Karadeniz-Akdoğan, K. (2017). 36-72 aylık çocukların sınıf ortamındaki istenmeyen davranışlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kargı, E. ve Erkan, S. (2004). Okul öncesi dönem çocuklarının sorun davranışlarının incelenmesi (Ankara İli Örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 135-144.
Lam, L. T. ve Wong, E. M. (2017). Enhancing social-emotional well-being in young children through improving teachers’ social-emotional competence and curriculum design in Hong Kong. International Journal of Child Care and Education Policy, 11(5), 1-14. DOI: https://doi.org/10.1186/s40723-017-0031-0
Luo, L., Snyder, P., Clark, C. L. ve Hong, X. (2017). Preschool teachers' use of pyramid model practices in Mainland China. Infants ve Young Children, 30(3), 221-237. DOI: https://doi.org/10.1097/IYC.0000000000000096
Marshall, C. ve Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. New York: SAGE.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Okul öncesi eğitim süreci iç denetim raporu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
Melekoğlu, M., Tunç Paftalı, A. ve Melekoğlu, M. A. (2015). Öğrenciyi tanıma ve problem davranışları belirlemede öğrencilerin çizdikleri resimleri inceleme eğitim programının öğretmen uygulamalarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 19-39. doi:10.15390/EB.2015.4280. DOI: https://doi.org/10.15390/EB.2015.4280
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
Myers, S. S. ve Pianta R. C. (2008). Developmental commentary: Individual and contextual influences on student-teacher relationships and children’s early problem behaviors. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(3), 600-608. DOI: https://doi.org/10.1080/15374410802148160
Nixon, R. D. V. (2002). Treatment of behavior problems in preschoolers. Clinical Psychology Review, 22(4), 525-546. DOI: https://doi.org/10.1016/S0272-7358(01)00119-2
Öngören-Özdemir, S. ve Tepeli, K. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin saldırgan davranışlarla baş etme stratejilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 51-70.
Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum, 11(6), 10-18.
Özdemir, S. ve Tepeli, K. (2015). Okul öncesi çocuklarda görülen fiziksel ve ilişkisel saldırganlık davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 229-245.
Özer, B., Bozkurt, N. ve Tuncay, A. (2014). İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 152-189.
Özgü, B. ve Yılmaz, M. (2017). Anne-baba ve öğretmenler için çocuklarda davranış problemleri ve çözüm yolları. Ankara: Eğiten Kitap.
Öztürk, Y. ve Gangal, M. (2016). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin disiplin, sınıf yönetimi ve istenmeyen davranışlar hakkındaki inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 593-608. DOI: https://doi.org/10.16986/HUJE.2016015869
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
Rakap, S. (2015). Erken öğrenme için gömülü öğretim: okul öncesi öğretmenleri için araçlar erken eğitim programının uyarlanması ve etkililiğinin iki farklı mesleki gelişim modeli kullanılarak incelenmesi (Proje No: 115K427). TÜBİTAK, Samsun.
Rakap, S. (2017). Hedef davranış tanımlama ve davranışsal amaç yazma. D. Erbaş ve Ş. Yücesoy-Özkan (Ed.), Uygulama davranış analizi (s. 37-75) içinde. Ankara: Pegem Akademi. DOI: https://doi.org/10.14527/9786052411414.02
Rakap, S., Balikci, S., Kalkan, S. ve Aydin, B. (2018). Preschool teachers’ use of strategies to support social-emotional competence in young children. International Journal of Early Childhood Special Education, 10(1), 11-25. DOI: https://doi.org/10.20489/intjecse.454103
Sadık, F. (2002). Okulöncesi öğretmenlerinin sınıf içinde karşılaştıkları problem davranışlar. Öğretmen Dünyası, 23(272), 31-34.
Sadık, F. (2004). Okul öncesi sınıflarda gözlenen problem davranışlar ve bu davranışlarla baş etmede öğretmenlerin kullandıkları yöntemler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(13), 88-97.
Scheeler, M. C. (2008). Generalizing effective teaching skills: The missing link in teacher preparation. Journal of Behavioral Education, 17(2), 145-159. DOI: https://doi.org/10.1007/s10864-007-9051-0
Scheeler, M. C., Bruno, K., Grubb, E. ve Seavey, T. L. (2009). Generalizing teaching techniques—From university to K-12 classrooms: Teaching preservice teachers to use what they learn. Journal of Behavioral Education, 18(3), 189-210. DOI: https://doi.org/10.1007/s10864-009-9088-3
Senemoğlu, N. (2018). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Anı.
Snyder, P., Hemmeter, M. L., McLean, M., Sandall, S., McLaughlin, T. ve Algina, J. (2018). Effects of professional development on preschool teachers’ use of embedded instruction practices. Exceptional Children, 84(2), 213-232. DOI: https://doi.org/10.1177/0014402917735512
Steed, E. A. ve Roach, A. T. (2017). Childcare providers' use of practices to promote young children's social–emotional competence. Infants ve Young Children, 30(2), 162-171. DOI: https://doi.org/10.1097/IYC.0000000000000092
Temiz, S. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında karşılaştıkları öğrenci davranış problemleri, bu problemlerin öğretme-öğrenme sürecine etkileri ve bunları yönetme stratejileri. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-10.
Upshur, C., Wenz-Gross, M. ve Reed, G. (2009). A pilot study of early childhood mental health consultation for children with behavioral problems in preschool. Early Childhood Research Quarterly, 24(1), 29–45. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2008.12.002
Uysal, H. ve Dinçer, Ç. (2013). Okul öncesi dönemde karşılaşılan fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 328-345.
Uysal, S., Akbaba-Altun, S. ve Akgün, E. (2010). Okulöncesi öğretmenlerinin çocukların istenmeyen davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler. İlköğretim Online, 9(3), 971-979.
Yağan-Güder, S., Alabay, E. ve Güner, E. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıflarında karşılaştıkları davranış problemleri ve kullandıkları stratejiler. İlköğretim Online, 17(1), 414-430. DOI: https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.413792
Yavuzer, H. (2019). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yörükoğlu, A. (2000). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür yayınları.
Yücesoy-Özkan, Ş. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde davranış yönetimi. Cavkaytar, A. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu (s. 169-208) içinde. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Zhang, X. ve Sun, J. (2011). The reciprocal relations between teachers’ perceptions of children's behavior problems and teacher–child relationships in the first preschool year. The Journal of Genetic Psychology, 172(2), 176-198. DOI: https://doi.org/10.1080/00221325.2010.528077
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2021 Yaşadıkça Eğitim
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Sisteme yüklemiş olunan makalenin kapsamı, sunduğu bulgular ve sonucu ve yorumları konusunda Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Sahibi, Editör, Editör Yardımcısı, Hakemler ve Editör Kurulu'nun hiçbir sorumluluk taşımadığını kabul ederim.
Makalenin özgün olduğunu, herhangi bir başka dergiye yayımlanmak üzere gönderilmediği, daha önce yayımlanmadığını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisi Editörlüğü'ne beyan ederim.
Başlığı belirtilen makalenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasının 22. maddesi gereğince çoğaltma, 23. maddesi gereğince yayma ve 25. maddesi gereğince her türlü taşıyıcı materyal üzerinde veya elektronik ortamda kamuya iletim haklarını Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisine karşılıksız, koşulsuz ve süresiz olarak devredildiği, makale ile ilgili devredilen hakların dilediği zaman, mekan ve koşullarda kullanmaya Yaşadıkça Eğitim [YE] dergisinin yayıncısı olarak İstanbul Kültür Üniversitesi'nin yetkili kılınacağını onaylarım.