Diyabetli bireylerde kronik hastalık öz yönetimi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi

Özet

Amaç: Araştırma diyabetli bireylerde öz yönetimi ve etkileyen faktörleri incelemek amacı ile tanımlayıcı bir çalışma olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini Nisan-Haziran 2022 tarihleri arasında bir hastanenin diyabet eğitim birimine başvuran 200 diyabetli birey oluşturdu. Veriler; Sosyodemografik Tanılama Formu, Çok Boyutlu Diyabet Anketi Formunun 1. Bölümü ve Kronik Hastalık Öz Yönetim Ölçeği kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistik analizler, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi ve Spearman korelasyon analizi ile gerçekleştirildi. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi. Bulgular: Kronik Hastalıklarda Öz Yönetim Ölçeği Kendini Damgalama, Damgalanma ile Baş etme, Sağlık Bakım Etkinliği ve Tedavi Uyum alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 27.05± 14.22, 64.45± 14.22, 68.84± 19.76 ve 78.33±16.46 olarak saptandı. Sosyodemografik özelliklerden medeni duruma göre Tedaviye Uyum, gelir düzeyine göre Sağlık Bakım Etkinliği alt boyut puanlarının istatistiksel anlamlı fark gösterdiği belirlendi. Hastalık ile ilgili özelliklerden Kendini Damgalama alt boyut puanının aile öyküsünde diyabet olma ve beden kitle indeksine göre istatistiksel anlamlı fark saptandı. Sağlık Bakım etkinliği alt boyutu puanın aile öyküsünde diyabet olma, diyabet süresi, tedavi şekli, hemoglobin A1 C düzeyi, beden kitle indeksi durumuna göre istatistiksel anlamlı fark görüldü. Kendini Damgalama ile Engel alt boyutu arasında pozitif yönde zayıf düzeyde, Sosyal Destek ile negatif zayıf düzeyde istatistiksel anlamlı ilişki saptandı. Sağlık Bakım Etkinliği ile Sosyal Destek arasında pozitif yönde zayıf düzeyde ilişki olduğu görüldü. Sonuç: Diyabetli bireylerde kronik hastalık öz yönetim, sosyodemografik ve hastalıkla ilgili özelliklerden etkilenmektedir. Diyabetli bireylere kronik hastalık öz yönetim eğitiminde sosyodemografik ve hastalıkla ilgili özellikler dikkate alınmalıdır.