Hemodiyaliz hastalarında tükenmişlik ve diyet tedavisine yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi

Özet

Amaç: Araştırma hemodiyaliz hastalarında tükenmişlik ve diyet tedavisine yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı kesitsel bir çalışma olarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmanın evrenini, Ekim 2024-Aralık 2024 tarihleri arasında İstanbul’da bir diyaliz merkezinde tedavi gören 200 birey, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 153 birey oluşturmuştur. Araştırmaya 18 yaş ve üzeri olan, herhangi bir iletişim engeli olmayan ve çalışmaya katılmayı kabul eden bireyler dâhil edilmiş olup, 18 yaş altı, bilişsel yeterliliği olmayan, misafir olarak diyalize giren ve yabancı uyruklu bireyler dâhil edilmemiştir. Araştırmanın verileri Hasta Bilgi Formu, Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu ve Hemodiyaliz Hastalarının Diyet Tedavisine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistiksel analizler, fark analizleri ile incelenmiştir. Bulgular: Yaş ortalaması 60.11±12.55 yıl olan bireylerin Diyet Tedavisine Yönelik Tutum Ölçeği puan ortalaması 2.97±0.27’dir. Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin Diyet Tedavisine Yönelik Tutum Ölçeği puan ortalamalarının cinsiyete göre istatistiksel anlamlı farklılık saptanırken; yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, gelir düzeyi, sigara kullanma, ek hastalık olma durumu, böbrek hastalık süresi, hemodiyaliz tedavi süresine göre istatistiksel anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin Tükenmişlik Ölçeği puan ortalaması 2.45±0.67 olup, cinsiyet, gelir düzeyi ve sigara kullanma durumuna göre istatistiksel anlamlı farklılık gösterirken; yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, ek hastalık olma durumu, böbrek hastalık süresi, hemodiyaliz tedavi süresine göre istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır. Sonuç: Araştırmada, hemodiyaliz tedavisi alan bireylerin tükenmişlik düzeyinin düşük, diyet tedavisine yönelik tutumun orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Ayrıca, tükenmişlik artarken diyete yönelik tutumun olumsuz etkilendiği belirlenmiştir.