Yetişkin Seçici Yeme Anketi: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması

Özet

Amaç: Besinlerden kaçınma/reddetme davranışı olarak tanımlanan seçici yeme; çocuklar ve yetişkinlerde görülen sorunlu yeme davranışlarındandır. Seçici yiyiciler, besinlere karşı olumsuz tutumları nedeniyle, enerji ve besin ögelerini yetersiz almakta, bu durum çeşitli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Yetişkin Seçici Yeme Anketi (The Adult Picky Eating Questionnaire [APEQ) yetişkinlerde seçici yeme davranışlarını değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş 16 madde ve 4 alt boyuttan oluşan bir ölçme aracıdır. Bu çalışmada, APEQ’nun Türkçe’ye uyarlanması ve Türk toplumu üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik türdeki bu araştırmaya, Türkiye'de yaşayan, 19-65 yaş arası sağlıklı 240 yetişkin dahil edilmiştir. Araştırma, anket formu yöntemi ile Temmuz 2020-Şubat 2021 tarihleri arasında çevrimiçi olarak yürütülmüştür. İstatistiksel analizler R-Project programı ve lavaan paketleri ile yapılmıştır. Orijinal ölçek maddelerini test etmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve güvenirlik analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmada, ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0.751 olarak saptanmıştır. Buna göre ölçeğin iyi derecede güvenilir olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin alt boyutlarına ait Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları 0.370-0.616 arasında değişmektedir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu hesaplanan uyum indekslerinin de kabul edilebilir aralıkta olduğu ve Türkçeye uyarlanan Yetişkin Seçici Yeme Anketinin istatistiksel açıdan geçerli olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda, YSYA’nın, Türk kültürü için uygun, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu belirlenen YSYA’nın yetişkinlerde seçici yeme davranışlarının belirlenmesi, nedenlerinin saptanması, olumsuz sağlık sonuçlarının önlenmesi konularında yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek referans bir ölçek olabileceği düşünülmektedir.